Eindhoven

30 mei 2016, Carte Blanche: De SP heeft wethouder Arjen Vliegenthart (SP Amsterdam) en wethouder Staf Depla (PvdA Eindhoven) uitgenodigd voor een debat over de Participatiewet. We horen veel geluiden van mensen met een uitkering dat er vanalles mis gaat sinds de invoering van deze wet en de aanpalende fraudewet. In het druk bezochte Politiek Café weSP in het intieme theater Carte Blanche werd de debattoon gezet door de vertoning van een deel uit de NCRV/NPO documentaire De Monitor van 1 maart 2015. Deze documentaire ging over de oma van een Bekende Nederlander Lange Frans die in de bijstand zat en als doodgewone oma een boete van € 34.000 moest betalen wegens het oppassen op haar kleinkinderen. Het daarop volgende debat over toepassing van de fraudewet werd op uitstekende wijze en met humor geleid door Anemoon Langenhoff. Anemoon is onder andere presentatrice van het populaire programma SPAM.

Iedereen in de zaal was het erover eens dat het gek is als men het oppassen van een oma op haar kleinkinderen ziet als werk. En dus is het ook raar als dit een korting op de bijstand en boete oplevert. Arjen Vliegenthart gaf aan dat hij direct naar de ambtenaren die deze wet uitvoerden is gegaan, toen dit hem ter ore kwam. De boete is van tafel. Grootouders mogen gewoon op hun kleinkinderen passen. Natuurlijk was Anemoon benieuwd of dit ook in Eindhoven kan gebeuren. Staf Depla gaf aan dat we in Eindhoven een veel kleiner percentage van de gevallen aanmerken als fraude dan het landelijk gemiddelde. Hem zijn dergelijke situaties nooit ter ore gekomen. Hij benadrukte in de loop van de avond dat fraude aanpak wel belangrijk is. Het draagvlak van mensen die gewoon werken voor de uitkeringen wordt volgens hem lager als zij in hun omgeving mensen met een uitkering zien, die de kantjes ervan aflopen. Daarom worden mensen die er zelf niet uitkomen ook naar de leerwerkplaats gestuurd.

Arjen Vliegenthart reageerde hierop dat we mensen die werkloos geworden zijn, niet moeten opjagen. Er zijn te weinig banen, dus is er niet voor iedereen werk voorhanden. Staf Depla merkte op dat er ruim voldoende vacatures zijn. Daarop ging het debat over het grote gat wat er vaak zit tussen de eisen die in die vacatures gesteld worden en de mogelijkheden van de mensen die werkloos met een bijstandsuitkering thuis zitten. Staf Depla stelde dat er werk genoeg is. Hij wil mensen niet te snel loslaten, maar met elkaar blijven zoeken naar manieren om aan het werk te kunnen. Zo is hij met o.a. Van der Valk bezig om taken in de wasafdeling zo aan te passen dat meer mensen dit werk kunnen doen. Als werkgevers creatiever worden en het werk een beetje aanpassen is er voor veel meer mensen werk, is zijn stelling. Later kwam van Hans-Martin Don de vraag waarom er niet opgetreden wordt tegen organisaties als VION die bijna hun volledige werknemersbestand uit het buitenland halen. Staf Depla mag tegen dit soort werkgevers weleens grommen.

Arjen Vliegenthart gaf aan dat hij vind dat het minimum loon omhoog moet. Zo krijgen mensen met de laagstbetaalde banen meer armslag. Dit geld wordt direct uitgegeven dus is het ook nog eens goed voor de economie. Staf Depla was dit niet met hem eens. Volgens hem moet de belasting op werken omlaag, zodat in de laagste inkomensgroepen wit werken evenveel loont als zwart. Dan komen er volgens hem ook meer banen bij.

Ook werd ingegaan op het achter de broek aan zitten van mensen met als nutteloos ervaren sollicitatietrainingen en dom werk bij het leerwerkbedrijf. Staf Depla merkte hierover op "Je kunt je niet voorstellen wat het met je doet als je al jaren solliciteert en telkens wordt afgewezen. Dus blijven wij mensen benaderen en laten hen niet los. Dit kan overkomen als achter de broek aanzitten" Hij vertelde over de aanpak via WIJeindhoven. Waarbij de generalist hulp biedt.

Arjan Vliegenthart vertelde dat hij zich inspant om werk te organiseren voor iedereen die dat wil. Vooral jeugdwerkloosheid moet volgens hem worden aangepakt. Een te grote groep tussen de 18 en 27 zit zonder opleiding en zonder baan thuis op de bank te gamen. Voor mensen die niet kunnen werken moet volgens hem een zinvolle plek in de maatschappij gevonden worden. Niemand wil buitengesloten worden.

Uit de zaal kwamen vele vragen. Onder andere dat klachten van mensen met een verstandelijke handicap niet goed gehoord worden. Nu loopt dit fout in Eindhoven, volgens de spreekster. Er is ook geen onafhankelijke plek waar mensen terecht kunnen. De cliëntenraad van de Ergon is al een tijd bezig om aan de wethouders duidelijk te maken dat er iets moet komen. De ombudsfunctie is er nog steeds niet. Er is geen cliëntenraad WIJeindhoven en de cliëntenraad van de Ergon mag niets doen voor degenen die vanuit de participatiewet bij het leerwerkbedrijf geplaatst zijn. Ook is er geen onafhankelijke klachtencommissie bij WIJeindhoven. Mensen die afhankelijk zijn van een uitkering durven vaak niet hun verhaal te halen, bang voor korting op hun uitkering. Ook dingen die dus echt mis lopen, komen daarom niet boven tafel. De SP hulpdienst helpt deze mensen soms, als ze zich melden.

Een van de mensen in het publiek heeft 9 jaar met behoud van uitkering gewerkt. Geen enkele jobcoach heeft haar geholpen om aan een normaal betaalde baan te komen. Inmiddels heeft ze door hard knokken op eigen kracht een baan bij de Albert Heijn gevonden. Staf Depla wilde hier meer van weten om van te leren. Ook hij vind dat mensen die zo'n motivatie tonen goed geholpen moeten worden aan een echte baan. De SP hulpdienst komt meer van dit soort klachten tegen. Het gebeurt ook in Eindhoven dat mensen jaren met een uitkering in het ene na het andere onbetaalde baantje worden geplaatst om "ervaring" op te doen. Werk moet lonen vindt de SP.

Ook werden er vragen gesteld over "social return" de gemeente Eindhoven stelt als eis dat organisaties waarmee ze samenwerkt een paar procent van de banen geeft aan mensen uit de bakken van de sociale dienst. Voor een aantal medewerkers van ZuidZorg heeft dit tot ontslag geleid, zodat ZuidZorg aan deze verplichting kon voldoen. De vragensteller was zelf hierdoor haar baan kwijt geraakt. Staf Depla gaf aan dat dit niet de bedoeling kon zijn en dat dit soort contracten door de gemeente niet meer worden afgesloten. Verder was de vragensteller benieuwd naar de gevolgen van de deal die de gemeente onlangs met schoonmaakbedrijf Gascogne heeft gesloten. Een aantal cliënten uit de thuiszorg zijn van ZuidZorg naar Gascogne gegaan, dit is verdringing van werk. Staf Depla legde uit dat dit niet om geïndiceerde hulp thuis gaat, maar om een "witte werkster" Dit is een heel ander project. Condor wees op zijn website dwangarbeid. Hij vindt social return een verkapte vorm van subsidies, puur verdringing van werk.

Conclusie van Arjen Vliegenthart was dat het belangrijk is dat je elkaar informeert over waar het mis gaat met de participatiewet. Hij vindt dat de lokale SP afdeling hier een rol in heeft om dit boven tafel te krijgen. Beide wethouders vinden het goed om met mensen uit de stad in gesprek te gaan zodat de aanpak verbeterd kan worden.

Laten we elkaar informeren over waar het mis gaat met de participatiewet:

• De SP hulpdienst is beschikbaar voor ieder die vragen of klachten hierover heeft;
• De fractie gaat knokken om de medezeggenschap en ombudsfunctie snel voor elkaar te krijgen.
• Er komt een meldpunt werken zonder loon op onze website waar je melding kunt doen van je situatie als je in de bijstand zit. 
• Kijk op de actiewebsite van de SP over Werken zonder Loon voor meer informatie over dit onderwerp.