Eindhoven

In Eindhoven is in de afgelopen maanden een geheel nieuw meetnetwerk voor luchtkwaliteit neergezet, het AiREAS-netwerk. Als eerste netwerk in Nederland meet het stadsbreed en met grote snelheid ook ultrafijn stof (naast standaard fijn stof en NO2 en ozon). De calibratie van het net is zeer recentelijk voltooid en het is voor de eerste keer ingeschakeld bij de jaarwisseling. Daarover is een artikel geschreven.

Eindhoven, rond middernacht Nieuwjaar

Ondanks de oud en nieuw vakantie van onze AiREAS partners was de nieuwsgierigheid erg groot om te zien wat de effecten zijn van vuurwerk op de fijnstof-concentraties in de stad? Er werd voor het eerst gebruik gemaakt van het unieke gekalibreerde ILM meetsysteem. Hierbij enkele plaatsjes en commentaar:

De hele dag van oudjaar werden er pieken van fijnstof gemeten die klaarblijkelijk van vuurwerk afkomstig waren. Het meest actief bleek de Boschdijk. Rond 00:30 vertoonde zich er de grootste piek (PM10 in µgr/m3). De concentraties zijn gemiddeld per 10 minuten.

De weersomstandigheden (wind, lichte regen) waren zodanig dat de pieken snel weer verdwenen.

Ook werd op verschillende locaties ultrafijnstof gemeten. De verticale schaal is in 1000 deeltjes per cm3. De concentraties zijn gemiddeld per 10 minuten. Te zien is dat aan het Spijndhof de concentratie met een factor 20 a 30 toenam (dus tot 600000 deeltjes per cm3)! Bij de Jeroen Boschlaan bleven de deeltjes iets langer hangen of werd langer doorgegaan.

Om deze niveaus een beetje te kunnen plaatsen: het horizontale “plateau” ligt ongeveer bij 20000 tot 30000 deeltjes per cm3. Bij de “rochelroute” van Milieudefensie, gereden op 3 oktober 2013 in de ochtendspits in de Mauritsstraat/Vonderweg zat het vervuilingsniveau meestal rond de 20000, zakte het een enkele keer tot 10000 en steeg het soms tot pieken van 80000 a 90000 deeltjes per cm3. Alle ultrafijn stofconcentraties van vuurwerk pieken dus ver boven de maximale waarden op het vuilste moment van de dag in de vuilste straten van Eindhoven.

Over het algemeen werd in de wijken van Eindhoven het meeste fijnstof de lucht in geschoten terwijl in de binnenstad plekken waren waar amper enige vervuilende activiteit te zien was. Er is een voorlopig spreidingsplaatje gemaakt op basis van alle PM10 (de grofste deeltjes) metingen, gemiddeld tussen 00.00 en 01.00 uur, in µgr/m3:

De gele vlekken met lichtblauwe kernen tonen de hoogste concentraties. Het plaatje is lastig te “lezen” tenzij de contouren vergeleken worden met deze kaart, waarop de meetpunten staan aangegeven, door het erover heen te leggen als een deken:

Er zijn nog weinig conclusies te verbinden aan de gegevens totdat de experts ernaar gekeken hebben. We kijken met alle partners hoe we om kunnen gaan met de gegevens zodat het een positieve reactie oplevert ten aanzien van het samenwerken aan de “gezonde stad en leefomgeving”. Deze meting en blogpublicatie is daar een voorbeeld van.

In de loop van het jaar zullen de wetenschappelijke inzichten over oorzaak/gevolg en de relatie fijnstof met onze gezondheid zich opstapelen en op verschillende manieren bekend worden gemaakt aan de stad. Ook willen we steeds meer weten wat we zelf individueel kunnen doen en als gemeenschap om de onzichtbare gevaren van luchtvervuiling te minderen en onze gezondheid te bevorderen.

Wat we ons ondertussen als burgers wel af mogen vragen is of de tijdelijk blootstelling aan zo’n hoge piek kankerverwekkend ultrafijnstof wel verantwoord is voor de mensen (vooral jongeren) die ermee omgaan of die er indirect mee in aanraking komen? Naast de vele reeds bekende gevaren van vuurwerk is deze de meest onzichtbare en nieuw om rekening mee te houden.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd door Jean-Paul Close en is nabewerkt door Bernard Gerard.