Eindhoven

Op donderdag 30 augustus vond in het zaaltje van Café Usine in de Lichttoren het politiek café weSP plaats. Ditmaal ging het over de SP en Europa. Voor de gelegenheid reisde Europarlementariër Dennis de Jong af naar Eindhoven, en was daarnaast ook Erik de Vries uitgenodigd.

Hij staat op de 26e plaats van de SP kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Bij deze een verslag van de avond.

In een apart zaaltje van Eetcafé Usine in de Lichttoren in Eindhoven stroomde het langzaam vol met belangstellenden voor het politiek café weSP van SP Eindhoven met SP Europarlementariër Dennis de Jong en SP Tweede Kamer kandidaat-lid Erik de Vries. Gespreksleider van de avond is zoals gebruikelijk journalist Hans Horsten die, nadat hij de gasten aan het publiek heeft voorgesteld, ze een aantal stellingen voorlegt.

Dennis de Jong is woonachtig in Rotterdam en als enige SP-er werkzaam voor het Europarlement in Brussel. De Jong, strak in het pak gestoken, kiest zijn woorden zorgvuldig en heeft een uitgesproken Hollands accent.

Erik de Vries staat op de 26e plaats van de SP-kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Hij is fractiemedewerker voor de SP in de Tweede Kamer en daarnaast fractievoorzitter van de SP in de gemeenteraad Helmond. Zijn achtergrond is maatschappelijk werk. Volgens de huidige peilingen zou hij na 12 September zeker in de Tweede Kamer komen.

Hans Horsten begint met een vraag voor het publiek. Wie is er voor of tegen meer Europa? Na wat aarzeling gaf uiteindelijk een meerderheid aan tegen meer Europa te zijn. Men, en ook de SP, vindt dat Europa zich al met teveel zaken bemoeit die eigenlijk de afzonderlijke landen beter zelf kunnen regelen.

De SP wordt vaak een anti-Europa opstelling verweten omdat ze in 2005 de Nee-campagne bij het referendum over Europa mede hebben gesteund. De SP stond daarin achteraf niet alleen, want ruim 60% stemde in Nederland tegen. Zo was de SP was ook al tegen invoering van de Europese Muntunie (EMU) en later tegen de invoering van de Euro. De SP vindt en vond dat Europa nog niet zover was geïntegreerd tot een politiek en economisch geheel dat dit een zinvolle stap was.

Tijdens de Europese financiële crisis en met name de problemen in Ierland en Griekenland stemde de SP in het parlement tegen financiële steunvoorstellen omdat die de werkelijke problemen niet oplosten. Volgens de SP verdwijnt dit geld in de zakken van (Europese) banken en blijven de burgers met de problemen zitten.
Recent was de SP ook tegen vergroting van het Europese financiële stabiliteitsfaciliteit (EFSF) en ook tegen invoering van diens opvolger het ESM- (Economisch Stabiliteitsmechanisme) verdrag. Dat laatste is een permanent financieringsprogramma voor lidstaten in moeilijkheden.

Dennis de Jong benadrukt steeds opnieuw dat de SP inderdaad tégen een Europese superstaat is, die alleen een neo-liberale agenda realiseert. De SP is wel voor Europese samenwerking en een sociaal Europa dat grensoverschrijdende belangrijke zaken zoals milieu en criminaliteit aanpakt, maar zich niet bemoeit met onze pensioenen, de sociale woningbouw of ons sociaal stelsel. Dat is wat de SP met een ander Europa bedoeld, een sterk en sociaal Europa voor de mensen.

Europarlementariër De Jong heeft zich sinds 2009 ingezet voor het aanpakken van Europese belastingparadijzen en brievenbusfirma’s waardoor grote bedrijven hun belastingen omzeilen.

Verder heeft hij zich ook ingezet voor het aanpakken van de professionele lobbyisten. De exacte aantallen zijn niet bekend, maar de schattingen lopen op tot 20.000 lobbyisten in Brussel, meestal betaald door het bedrijfsleven. Het is bekend dat zij grote invloed uitoefenen op het Europese beleid door met kant en klare wetsvoorstellen te komen en zo beleidsambtenaren sterk te beïnvloeden. Enig tegenwicht van de zijde van andere maatschappelijke organisaties zoals vakbonden, ngo’s is grotendeels afwezig. De Jong probeert de balans te herstellen en pleit voor meer transparantie door verplichte registratie.

Gezien de huidige financiële crisis in Europa en de problemen in de zuidelijke landen is de SP voor uitbreiding van de bevoegdheden van de Europese Centrale Bank (ECB) zodat deze onbeperkt staatsobligaties van Europese landen kunnen opkopen, zoals dat ook in de VS gebeurt. Volgens politieke tegenstanders is dit onbeperkt aanzetten van de geldpersen onverantwoord omdat de inflatie snel zal stijgen. In deze uitzonderlijke crisistijden hoeven we daar echter niet bang voor te zijn en De Jong haalt het Internationaal Monetair Fonds (IMF) aan die dit recent ook gezegd heeft.

De onlangs in Europa afgesproken richtlijnen van maximaal 3% overheidstekort en maximaal 60% van het Bruto binnenlands product (bbp) als overheidsschuld zijn ook voor de SP nodig en zinvol, alleen niet in uitzonderlijke crisisomstandigheden zoals nu het geval is. De doorrekening van het SP-verkiezingsprogramma door het CPB laat ook zien dat dit ook haalbaar is. Opgelegde boetes van de EU zijn terecht als landen er een potje van maken en de overheidsfinanciën niet op orde willen brengen.

In Griekenland was in het verleden sprake van belastingontduiking en corruptie en die moeten hard worden aangepakt. Nu lijdt de gewone burger het meest onder de vergaande bezuinigingen die de toegang tot werk en gezondheidszorg erg moeilijk maakt. Een hoge jeugdwerkeloosheid en een krimpende economie kunnen een land er echter niet bovenop helpen. Zo hebben nieuwe berekeningen van het IMF en ECB aangetoond dat de overheidsschuld van Griekenland in 2020 nauwelijks kleiner zal zijn dan nu het geval is. Er zullen dus nog veel meer schulden van Griekenland kwijtgescholden moeten worden, hoe pijnlijk ook voor banken of pensioenfondsen die geld aan Griekenland geleend hebben. Dennis de Jong voorziet dus ook nog een moeilijke tijd voor Europa. Hij sluit een vertrek van Griekenland uit de Euro ook niet uit. Zolang Griekenland de euro heeft, kunnen zij de munt niet devalueren om hun producten goedkoper te maken.

De EU politicus heeft ook gepleit voor het uitwerken van allerlei scenario’s in de EU: “ What if…” Hij merkt een krampachtigheid bij landen die het failliet van andere landen of een uitstappen uit de Euro als ondenkbaar beschouwen. Niet voorbereid zijn zal echter juist het meeste gaan kosten!

Naar aanleiding van een vraag uit het publiek kwam de suggestie dat de zuidelijke landen zoals Spanje, Portugal, Italië en Griekenland juist grote kansen hebben om duurzame wind- en zonne-energie op te wekken. Europa zou via het Europese Structuur Fonds (ESF) gelden beschikbaar kunnen stellen voor deze investeringen om in de toekomst een eigen Europese Energievoorziening te realiseren. Nu worden veel Europese gelden verspilt aan te hoge salarissen, vertaalkosten, het reiscircus van het parlement van Brussel naar Straatsburg en omgekeerd en de enorme bureaucratie. Daarop kan nog heel veel bezuinigd worden. De nettobijdrage van Nederland aan de EU kan best omlaag al zal dat niet gemakkelijk zijn, omdat Nederland momenteel niet veel “vrienden” in Europa heeft. De keiharde opstelling van het huidige kabinet van VVD/CDA heeft Nederland niet populair gemaakt.

Gek genoeg zijn er door de Europese commissie nooit voorstellen gedaan voor een sociaal minimumloon voor de hele EU. Dat zou wel hard nodig zijn om te voorkomen dat er tussen landen een soort van concurrentie bestaat over de laagste lonen. Een minimumloon dat wel verschillend kan zijn in de diverse landen, afhankelijk van het besteedbaar inkomen en de koopkracht. Toch blijft de SP zich hiervoor inzetten en zoekt zij voortdurend coalities met andere partijen. De mening van De Jong is wel dat het Europees parlement onderling zeer sterk verdeeld is met heel veel verschillende belangen, waardoor één vuist maken moeilijk is. Het Europees parlement bestaat uit 750 vertegenwoordigers en dat zou nog kunnen groeien als nog meer landen toetreden, bijna onwerkbaar. Hij verwacht in de toekomst meer van de regeringsleiders als die steeds vaker een linkse en sociaal democratische achtergrond hebben.
De Jong en De Vries zijn beide van mening dat Europa de beschikbare gelden beter over de lidstaten moeten verdelen en juist moet richten op grote innovatieve projecten. Ze pleiten voor een hervorming van de landbouwsubsidies die vaak niet bij de meest kwetsbare groepen terecht komen. Nu wordt er teveel geld onnodig rondgepompt als een manier om lidstaten te binden aan de EU.
Op de vraag wat de top drie onderwerpen zijn, die de SP in Europa wil realiseren kwam als antwoord:

1. Realiseren sociale agenda (minimumlonen en uitkeringen)
2. Terugdringen invloed en rol Europese lobbyisten
3. Terugdringen van de Europese bureaucratie

Daarna kreeg ook het publiek volop de gelegenheid Dennis en Erik te bevragen. Het was een boeiende avond en gaf een goed inzicht in de Europese SP-thema’s.

Tekst: Ruud Thelosen, SP redactie afdeling Eindhoven

Foto’s: Rob de Kruif