h

WeSP 23 juni 2011: Armoedebeleid en Bezuinigingen Bieb

27 juni 2011

WeSP 23 juni 2011: Armoedebeleid en Bezuinigingen Bieb

23 juni 2011 in de overvolle "chambre d’amis", van Usine kregen de bezoekers van het politiek café weSP een kijkje achter de schermen van het armoedebeleid in de stad en de bezuinigingen bij de bibliotheek.

Armoedegezant
Hans Horsten opende het politiek café weSP samen met de Armoede gezant Gerrie Vermeulen. Zij is anderhalf jaar geleden begonnen als Armoedegezant. Voor en van de stad om mensen te helpen de weg te vinden uit armoede. Zij is voor deze functie gekozen door deskundigen en ervaringsdeskundigen.

Een goede opkomst

Op de vragen van Hans vertelde Gerrie Vermeulen uitgebreid over haar werkzaamheden in de afgelopen anderhalf jaar. De stad heeft veel organisaties die werken aan armoede bestrijding. Het probleem is dat deze op zichzelf staan. Mensen die hulp nodig hebben gaan van loket naar loket zonder dat ze echt geholpen worden.

Gerrie kwam in haar werk veel mensen tegen die het vinden van hulp boven de pet gaat. Zij noemt daarvoor twee oorzaken: de weg in de hulpverlening vinden is lastig en het is voor velen te moeilijk om aan de eisen te voldoen als ze een traject volgen. In de afgelopen periode heeft ze zeven profielen van risicogroepen gemaakt en een routekaart om mensen effectief te helpen.

Hierbij heeft ze de weg teruggevolgd zoals deze mensen door de hulpverlening gelopen zijn om de gaten in de weg op te sporen die ervoor zorgden dat deze mensen vastliepen. Bijvoorbeeld ouderen van boven de 75 jaar. Als zijn hun netwerk verliezen bouwen ze het niet zo snel meer op. Het netwerk is belangrijk om te helpen met administratie, maar ook met het coördineren van de hulp.

Zij kwam mensen tegen die uiteindelijk door zes verschillende vrijwillige en professionele hulpverleners geholpen werden en toch steeds verder in de problemen kwamen, omdat iedereen langs elkaar heen werkt. Daarnaast gaf ze nog meer voorbeelden van hoe mensen in de problemen kunnen komen, zoals vrouwen die op latere leeftijd alleen komen te staan en niet economisch zelfstandig zijn; Mensen met een handicap die hun baan verliezen en van een uitkering moeten rondkomen.

Uitkeringen zijn prima, maar er hoeft niets te gebeuren in een mensenleven zoals ziekte, scheiding of een kind wat in de problemen komt, of men komt niet meer uit de financiële problemen.

Gerrie is voorstander van de combinatie van hulp door vrijwilligers, het schuldhulpmaatje, en de professionele hulp. Nu slippen loketten van de diverse organisaties dicht met allerlei kleine vragen. Om dit de voorkomen kunnen vrijwilligers helpen. Eindhoven heeft een enorme capaciteit aan vrijwilligersorganisaties. Dus het kan lukken om iedereen een maatje te geven. Daarnaast moeten instanties veel beter gaan samenwerken, ook de vrijwilligersorganisaties. De voedselbank is een gemakkelijke ingang voor hulpverlening.

Het is lastig om aan te geven hoe groot de groep mensen die in armoede leven precies is. Globaal behoort 10% van de Eindhovenaren tot de laagste inkomensgroep, dus zo’n 10.000 huishoudens. Maar deze hebben lang niet allemaal problemen. 45% van de mensen die naar de voedselbank komen is alleenstaand.

Het is wel schrijnend dat er 3400 kinderen in Eindhoven van de voedselbanken moeten leven. Zij moeten in armoede opgroeien en hebben minder kansen voor hun eigen toekomst. Veel gezinnen waarin armoede heerst leiden een verborgen bestaan. Als armoede zichtbaar wordt is het ernstig, zoals bij dakloosheid of de kinderen die in het theehuis van Woensel zuid met geleende kleren aan om een boterham komen vragen.

Hans Horsten en Gerrie Vermeulen

Er is ook gevraagd naar de gevolgen van de crisis. Deze duurt nu twee jaar en Gerrie verwacht dat er nu mensen bij gaan komen. In de crisis is de werkeloosheid niet zo erg gestegen. Nederland is daar uniek in. Maar dat kon omdat er in Nederland veel meer ZZP-ers zijn en meer part-timers, zij zagen in de crisis hun werk grotendeels verdwijnen. Hun reserves zullen nu grotendeels op zijn.

Hier is veel stille armoede. Op de vraag wie de grootste groep met armoede van de toekomst is kwam spontaan uit de zaal: “de jongeren”. De armoedegezant ziet dit risico ook. Sommigen beginnen hun leven met een schuld van tienduizend Euro of meer. Het is veel te gemakkelijk om schulden te maken. Jongeren van nu maken ook gemakkelijk schulden omdat ze niet overzien dat ze niet meteen een enorm salaris verdienen en van hun salaris ook nog eens allerlei vaste lasten moeten betalen.

We staan aan de vooravond van een sociale IJstijd, waarin iedereen het zelf maar moet redden. Er wordt gelukkig nu wel enorm geïnvesteerd in de financiële opvoeding van de jeugd.

De armoedegezant pleit voor mogelijkheden tot zelf wat te verdienen in plaats van inkomens ondersteuning. Met het verdwijnen van banen voor gehandicapten wordt weer een nieuwe onderklasse gecreëerd. Er komt een grotere kloof tussen rijk en arm. De hele middengroep verdwijnt.

Hans vroeg zich af hoe het zit: Eindhoven staat te boek als een stad met een goed Armoede beleid. De Armoedegezant is blij dat de gemeente het budget in stand houdt, maar het is nog altijd te weinig om alle problemen goed aan te kunnen pakken.

Wat fantastisch is aan deze stad is dat er zoveel mensen, organisaties en vrijwilligers betrokken zijn. Professionele organsaties, maar ook vrijwilligers organisaties en niet te vergeten de kerken, die zijn heel actief. Ze is teleurgesteld dat het allemaal kleine pilaartjes zijn. Met de nieuwste ronde aan bezuinigingen en de nieuwe politieke wind trekt men zich nog meer op zijn stelling terug.

Alle instellingen werken los van elkaar. De wethouder heeft de wapens in handen om hier iets aan te doen. Het zou mooi zijn als alle organisaties op dit terrein verplicht moeten samenwerken onder een koepel. Dit zou voorwaarde moeten zijn voor subsidieverlening.

De armoedegezant spant zich enorm in om de samenwerking op gang te brengen. Vandaag is het gelukt om twee kerken te bewegen mee te doen.

De armoedegezant vindt dat de instanties onvoldoende in staat zijn om ‘vroeg signalen’ op te vangen. Zij pleit voor preventie en ‘vroeg eropaf beleid’. Bijvoorbeeld door de keuze voor kleinere organisaties waar mensen terecht kunnen met kleine dagelijkse financiële problemen. Die moeten dan ook ‘scharrelruimte’ krijgen om te experimenteren.

Scharrelruimte is bijvoorbeeld ruimte om geld uit te geven aan randvoorwaarden, terwijl dit niet in de regels is opgenomen. Voor de vrijwilligers in de voedselbank is het belangrijk dat ze coaching krijgen. De organisatie heeft het coachen van vrijwilligers niet in zijn doelstellingen, dus mag men geen financiën hieraan besteden. Met wat scharrelruimte zou het wel gebeuren.

De gemeente Eindhoven zou meer moeten doen met de hulptroepen die er zijn. Vrijwilligers zijn nooit gratis.

De armoedegezant is voor twee jaar aangesteld door de gemeente. Hans informeert wat ze het laatste half jaar gaat doen.

De politiek bewust maken dat er veel meer kan. Bijvoorbeeld door in Lelystad te gaan kijken. Hier haalt men 70% succes op schuldhulpverlening met vrijwilligers. In Eindhoven komen de professionals nog niet op 25%.

De routekaart methode en de profielen in de hulpverlening en armoedebestrijding van de stad laten landen.

Hans informeert of de armoedegezant wel op pad is gestuurd met voldoende bagage? Gerrie vraagt zich af of het achteraf wel zo’n goede keus was om haar werk onder te brengen in een gesubsidieerde stichting. Het ging om de onafhankelijkheid, maar hoe onafhankelijk ben je, als zoveelste stichting op het gebied van armoedebestrijding? Zij denkt dat het beter werkt als de armoedegezant in dienst van de gemeente Eindhoven is.

Vragen uit de zaal
Zorgen de bezuinigingen niet voor een vicieuze cirkel van werkloosheid en armoede? Veel ambtenaren en militairen raken hun baan kwijt.

Een aandachtig publiek

Gerrie denkt dat de economie weer aantrekt en dat deze mensen weer uit het slop gaan komen. Wel zorgen dat ze niet verder in het slop komen.

Uit de zaal kwam een voorbeeld van iemand die ongeveer 30 jaar is en verplicht moest werken in een saaie baan onder het minimumloon. Als je eenmaal in zo’n baan zit, heb je niet meer de puf om op eigen niveau aan de slag te komen en van een minimum-inkomen rondkomen is geen pretje. Hierop volgde een discussie over de vraag “werk boven uitkering”

Er werd een vraag gesteld waar de gemeente Eindhoven zich het beste mee kan bezig houden. Antwoord van Gerrie, de reorganistie van de hulpverlening en de bezuinigingen die daarvoor nodig zijn.

Uit de zaal kwam een opmerking dat het mooi was om met vrijwilligers te werken, maar dat er ook situaties zijn waar iemand gewoon professionele hulp nodig heeft. Gerrie ziet dit ook. De problemen van dit moment zijn bejegening en de wachttijden die niet goed op elkaar zijn afgestemd.

Uit de zaal kwam de opmerking dat Armoede een kwestie is van delen van rijkdom: tweede en eerste kamerleden horen tot de 4% Nederlanders met het hoogste inkomen. Die beslissen over het inkomen van de armste mensen. Wie informeert de kamerleden over hoe je rond moet komen van 800 Euro per maand met 300 Euro huur.

Antwoord van Gerrie: Ik denk dat kamerleden dit niet weten. Zo zag ik deze week een interview. De geïnterviewde vrouw vertelde aan de interviewer dat ze van 40 Euro per week rond moest komen. De interviewer deed er luchtig over. Waarschijnlijk had die net tevoren voor 40 Euro geluncht en kon zich hier echt niets bij voorstellen.

Kortom: Er is nog veel te doen voor de Armoedegezant.

Bezuiningingen bij de Bibliotheek
Dat er bij weSP doorgeprikt wordt, hebben de journalisten ook ontdekt. Daags na de bijeenkomst kopte het Eindhovens Dagblad met “Helft banen bilbliotheek op de tocht”.

Hans Horsten en Thijs Torreman

Het is ook heel wat om van de huidige zes miljoen Euro nu terug te moeten naar drie miljoen Euro in 2010. Hans Horsen wilde van de directeur van de bibliotheek Thijs Torreman graag weten of dat wel kan en wat er dan nog van de bibliotheek overblijft. Later sloot Ans Heesterbeek, fractievoorzitter SP bij het gesprek aan.

B&W wil de vestiging in de Witte Dame houden en daarnaast nog een aantal wijksteunpunten. Dit betekent dat de nevenvestigingen moeten sluiten. Er komen bijna een miljoen bezoekers per jaar naar de bibliotheek en dat aantal is weer groeiende. 650.000 mensen maken gebruik van de wijkfilialen, 350.000 komen in de Witte Dame.

“Zijn jullie niet handig geweest in de politiek?” was de reactie van Hans. Thijs gaf aan dat hij dit niet precies wist. Elders in het land zijn ook forse bezuinigingen van 10 tot 20%, maar in geen enkele andere grote stad bezuinigt men zoveel geld op de bibliotheek. Eindhoven zit landelijk in de top drie van bezuinigers. Het college denkt dat het lezen van boeken sneller zal verdwijnen en er daarom minder bibliotheken nodig zijn. De directeur van de bibliotheek ziet dit anders. Hij ziet dat de bibliotheek een belangrijke sociale functie heeft in de wijken, als neutrale plek waar men even kan binnenlopen. Daarnaast is de sociaal culturele functie voor de stad belangrijk.

Fractievoorzitter Ans Heesterbeek schuift aan

“Hoe komt het dat er zo weinig protesten zijn. Je hebt een achterban van 1 miljoen mensen?”

Dit is niet waar! reageert Thijs Torreman heftig. We zijn direct in oktober vorig jaar een handtekeningenactie gestart en hebben in één week tijd 12.000 handtekeningen opgehaald. Toen we deze aanboden kregen we een lauwe reactie van de gemeente. Deze mensen zijn democratisch gekozen. Als democratisch is besloten om de bibliotheek te halveren, heb ik me daarbij neer te leggen.

Later in het interview blijkt wel dat het hem heel erg raakt. De helft van de 160 mensen die in dienst zijn gaan hun baan verliezen, terwijl de bieb een 8 op klanttevredenheid scoort. Toen Ans Heesterbeek aangaf dat er meer tijd nodig was om een en ander uit te zoeken, gaf Thijs Torreman aan dat hij liever snel heldere beslissingen heeft om te voorkomen dat deze mensen jaren in onzekerheid over hun werk zouden moeten blijven.

“Wat is er op tegen om wijksteunpunten van de bibliotheek op scholen en in bejaardenhuizen te maken, zoals in de kadernota wordt voorgesteld?” Thijs Torreman vindt de toegankelijkheid en de bereikbaarheid een groot probleem bij deze oplossing. Dit betekent ook dat je het gebruik van deze openbare voorziening beperkt tot gebruik door bejaarden en kinderen.

Later legde hij uit bezoekers van zo’n steunpunt zich hebben te houden aan de openingstijden van de school of het bejaardenhuis. Daarnaast vinden dit soort instellingen het niet fijn om zomaar iedereen uit de wijk over de vloer te hebben bij deze kwetsbare groepen mensen.

Later in de discussie vroeg Ans of het juist voor deze minder mobiele groepen juist niet fijn was als de bibliotheek in hun gebouw zit. De anderen weten de weg wel te vinden. Thijs Torreman wees erop dat niet alle verhuizingen geld opleveren, omdat voor verhuizing ook kosten gemaakt moeten worden. Niet alleen het verhuizen zelf maar soms moet het gebouw aangepast worden. Daarom moet je per situatie bekijken waar het beste aangesloten kan worden. Ook gaf hij aan ervoor te waken dat de bibliotheek niet wordt weggestopt in moeilijk toegankelijke ruimtes achter de aula van een school of in een lege kamer van een bejaardenhuis.

Kritische vragen uit het publiek

“Wat zijn dan de alternatieven” Thijs Torreman ziet veel meer in vermenging van de wijkfunctie met de bibliotheek. Hij noemt in de loop van het interview verschillende voorbeelden, zoals het Karregat, waar vermenging van de wijkfunctie is met de bibliotheek. Dit scheelt niet alleen in gebouw, maar ook in andere kosten; Zo kunnen twee functies toe met één leestafel. Ook hoeft er maar één personeelslid van de bibliotheek aanwezig te zijn in plaats van twee voor de veiligheid, omdat er meer mensen in het gebouw zijn.

Later noemt hij ook Strijp als gemiste kans. Vanuit de Lievendaal hadden een aantal functies zo plaats kunnen vinden in het filiaal aan de Bredalaan. Men heeft nu een contactencentrum geopend op tientallen meters afstand van het bibliotheekfiliaal, wat nog eens grotendeels leegstaat ook. Ook kan er gedacht worden over combinatie met de VTA’s (vrije tijds accomodaties) waarvan de gemeente er een groot aantal wil sluiten. In Haagdijk is de bibliotheek straks nog de enige openbare voorziening. Ook samenwerking met het regionaal natuur historisch centrum is mogelijk.

Verder noemt Torreman samenwerking tussen de zes bibliotheken in de SRE regio als optie. Door samenvoegen kan volgens hem een efficiëncyslag gemaakt worden en meteen 15% van de kosten bespaard worden.

Toen Ans Heesterbeek aanschoof was de eerste vraag van Hans Horsen hoe de SP tegen dit dossier aankijkt. Ans: Wij volgen met grote bezorgdheid de bezuinigingsvoorstellen in de culturele voorzieningen.

“Dus de SP is aan de kant van de bibliotheek?” vroeg Hans. Ans gaf aan dat Thijs Torreman de SP dan wel munitie moet geven. Zij verbaasde zich over de kille zakelijkheid in de notitie van de wethouder en mist het warme pleidooi voor een voorziening waar je boeken leest.

Napraten na afloop

Volgens de sprekers verdwijnt het boek niet. Boeken blijven een rol spelen in het leven van mensen, naast de digitale media. Zoals de Radio naast de Televisie blijft bestaan. Uit de zaal kwam er op dit punt veel bijval.

Daarnaast is er een plek in de stad nodig waar mensen rust vinden en zich toch onder de mensen begeven. Met name de rol van de bibliotheek is hier belangrijk een onafhankelijke en neutrale plek. Waar je vrij kunt zijn.

Ans vroeg waar kun je wel bezuinigen. Thijs antwoordde dat het ervan afhangt wat de stad verwacht. Een slimme regio vraagt om boeken. Bij een onderzoek van Brainport in 2008 kwam naar voren dat de meeste Expats juist de bibliotheek als meest nuttige en wenselijke culturele voorziening van de stad zagen.

Dus vroeg Ans door: Zijn de andere functies zoals de koffiecorner niet te duur? Die hoeven niet uit subsidiegeld betaald te worden. Thijs gaf aan dat juist deze voorziening zichzelf volledig bedruipt. Ook de verbouwingskosten zijn uit de opbrengsten betaald. Enkele mensen uit de vroegen of op lezingen en cursussen niet bezuinigd kan worden.Thijs Torreman verwijst hierbij naar het Unesco verdrag, waardoor de bibliotheek in dergelijke functies moet voorzien. Ans is het met hem eens dat hiermee stoppen een verarming voor de stad is.

Uit de zaal kwamen vragen naar de cursussen, omdat bijvoorbeeld senior web ook gelijksoortige cursussen geeft. Thijs Torreman antwoordde dat die overlap er inmiddels uit is en er wordt samengewerkt met diverse instanties bijvoorbeeld de volksuniversiteit. De bibliotheek geeft nu cursussen mediawijsheid, om goed om te leren gaan met alle digitale middelen. De spreker uit de zaal was nog niet helemaal overtuigd en gaf Thijs de tip mee zich ook te informeren bij de ouderen organisaties.

Achter uit de zaal vertelde een mevrouw hoe zij dankzij de bibliotheek zich heeft kunnen ontwikkelen en daardoor uit de armoede is gebleven. Ook nu haalt zij er regelmatig informatie die haar helpt en waarmee ze haar (klein)kinderen weer kan helpen.

De bibliotheek is onmisbaar voor Eindhoven als breed kenniscentrum voor iedereen met een aantrekkelijk multimediaal aanbod.

Aartje van Oostenbrugge
Redactie SP Eindhoven

Reactie toevoegen

U bent hier