Eindhoven

Op dinsdag 7 juni was het weer tijd voor de jaarlijkse "Algemene Beschouwingen". Dit jaar stonden de Algemene Beschouwingen vooral in het teken van de bezuinigingen die door het college in de kadernota zijn gepresenteerd. Hieronder de bijdrage van de SP.

Na een jaar samenwerken met deze coalitie en dus met dit college, is dit een interessante dag. Waar staan we en hoe bevalt dat is de vraag. Wij geven u onze globale visie op de kadernota, later volgt de kleinschaliger discussie.

Fractievoorzitter Ans Heesterbeek

Vorig jaar, toen akkoord en college gepresenteerd werden, heb ik gezegd het akkoord globaal te vinden. Mijn fractie vond de voorgestelde bezuinigingen wellicht te flink, wij vroegen ons af of die haalbaar waren. Wij riepen het college op om een actieve houding richting landelijke overheid aan te nemen. Wij stelden dat bezuinigen moet, maar niet ten koste van zaken waar wij aan hechten. U kreeg onze bescheiden goodwill, het voordeel van de twijfel.

Nu zijn we een jaar verder, en inderdaad: er wordt flink bezuinigd als het aan het college ligt. De gevraagde actieve houding richting landelijke overheid zien wij in de opstelling van het college waar het het bestuursakkoord betreft. Wethouder Brink, onze complimenten, u sprak duidelijke taal, hier in deze zaal, maar ook in VNG-magazine.

De vraag voor ons is nu: u had het voordeel van de twijfel, nu wordt het tijd om te inventariseren. Wordt er bezuinigd op een manier en in een mate waar wij mee kunnen leven?

Vooropgesteld: De vorm, de volgorde, lijkt goed: er worden stappen ingebouwd, momenten van bezinning en besluitvorming, nu en dan pas op de plaats. Voor het uitzetten van lijnen in de toekomst is dat een goede manier om de raad mee te laten denken. Maar, er wordt wel een richting gegeven. En is dat de richting die wij willen? Dat dient iedere fractie zich af te vragen.

Voorlopig worden er voor ons enkele stappen te snel gezet. De strategie van het college is: we verdelen de taart en zoeken binnen de taartpuntjes hoe ieder voor zich het oplost, maar wel bezuinigen binnen die sector. Er wordt niet over elkaars muurtje heen gekeken, niet breed creatief gedacht.

Bovendien worden enkele pijnpunten er al voor de behandeling van de kadernota snel doorheen gejast. Daarmee wordt de keuzemogelijkheid van de Raad ernstig beperkt. Denk aan het schoolzwemmen, het leerlingenvervoer, CKE, bibliotheek, allemaal zaken die voor 5 juli besloten moeten worden. Die horen voor ons echt bij de integrale afweging.

Bij de meningvorming over de kadernota stelden wij ons eerst de vraag: wordt geborgd wat wij belangrijk vinden? Voor een deel zeker wel, veel pijnpunten, met dank aan Den Haag, worden opgevangen. Beleid voor de zwakkeren wordt voor een deel beschermd. Dit college toont lef, het durft in de eigen organisatie te snijden, het gaat stevige maatregelen niet uit de weg. Zorg blijft, want onduidelijk, wat de consequenties zijn van het eventueel niet halen van de bezuinigingsdoelstellingen.

Naast waardering hebben we zeker kritiek, Zonder op alle voorstellen van het college in te gaan, dat komt deze maand nog aan de orde: noem ik het grootste zorgpunt. Voor ons is dat onvoldoende zichtbaar zijn van een de overkoepelende visie.

Hier en daar wordt hard ingegrepen, op andere plaatsen mag het wat kosten. Schoolzwemmen versus Plaza Futura, leerlingenvervoer versus Brabant Culturele Hoofdstad. Het lijkt appels met peren vergelijken, ingezoomd per onderwerp is het dat ook, maar daarin zit nu net onze taak, afwegen wat voorrang heeft in zware tijden, bepalen wat je kerntaken zijn.

Wat concreter: Als je de functie van de buurt belangrijk vindt, de actieve bijdrage van burgers aan de leefbaarheid, waarom zet je dan niet in op voldoende accommodaties in de buurten, een buurt heeft een centraal punt, een ontmoetingsplek nodig. En nu weet ik wel dat er plannen liggen om die functie onder te brengen in meer multifunctionele ruimtes, de bibliotheekplannen zijn daar een voorbeeld van, maar nu wordt het ene afgebroken voordat er iets nieuws voor in de plaats komt. Het college heeft er blijkbaar voor gekozen niet te investeren in het VTA-beleid, daarover moet nog met de raad gediscussieerd worden. Logischerwijs zou dat voorafgaand aan de Kadernota besproken moeten zijn, want het is voor ons onderdeel van de kerntakendiscussie. Wat nu gebeurt, kan funest zijn voor de zo gewenste samenwerking, de saamhorigheid in de buurten. Zonder een visie vooraf blijft het achter de feiten aanlopen.

Als je sport voor iedereen belangrijk vindt, waarom stel je de raad dan voor de onmogelijke keus tussen ijsbaan dicht, ijsbaan anders, sportaccommodaties dicht, tarieven omhoog, et cetera. Hier voelen wij erg duidelijk het hokjesdenken. De bezuiniging moet binnen de sportsector ingevuld worden. De raad mag meepraten, maar binnen die grenzen. Maak pas op de plaats, ga op een krukje staan en overzie het sportgeheel in de stad, kijk daarbij ook vooruit. Wat we nu laten vallen, kan straks wel eens onmogelijk weer op te bouwen zijn.

Als je cultuur belangrijk vindt voor iedereen, waarom bezuinig je dan fors op de bibliotheek en ga je aan de andere kant voor Brabant Culturele Hoofdstad? Een onzeker avontuur voor de prijs van tien miljoen. Gelooft u echt dat dit bedrag daarmee optimaal besteed wordt aan cultuur voor iedere Eindhovenaar? Waarom stug volhouden dat Plaza Futura een succes wordt op Strijp S. En zelfs al is dat zo, wat wij niet geloven, waarom moet dat dan nu, waarom heeft deze instelling voorrang op andere zaken? Je kunt ook zeggen: nu even niet, eerst gaan we het schoolzwemmen overeind houden, dat is nu even belangrijker. Dat is een manier van kerntaken benoemen zoals wij dat graag willen.

Wij kiezen niet voor de verdeling zoals het college die kiest. Wij kijken naar het grotere geheel en stellen dat er binnen andere sectoren meer uitgegeven wordt dan nodig is, voor ons kan dat geld naar de sport, de bieb en de zorg, om daar de bezuinigingen te verzachten of te voorkomen.

En hoe rijmen we die visie van het college met de betrokkenheid van de burgers? Daar is concreet naar gevraagd en u hebt die gekregen. Er zijn veel ideeën aangeleverd, er is ingesproken, een avond lang. Wij zien er bitter weinig van terug, de kadernota is duidelijk niet veel anders dan de ombuigingsvoorstellen van begin dit jaar.

Wij hebben sterk het gevoel dat in dit college ieder voor zich werkt, voor de eigen portefeuille moet zorgen. Dat is niet goed voor de ontwikkeling van een visie. Er zijn dit jaar al pijnlijke keuzes gemaakt, waarbij een collegelid die pijn helemaal alleen mocht dragen. Dat is jammer, zacht uitgedrukt. Ik doel daarbij op het leerlingenvervoer.

Ik noem wat voorbeelden van breder denken, helemaal niet spectaculair, maar wel praktisch. Als wij design zo belangrijk vinden dat er flink geld in gestopt moet worden, waarom moeten we dan zo lang wachten op enigszins zichtbare resultaten voor de stad. Waarom wordt er niet via design naar oplossingen gezocht voor de versterking van de buurten, het wij-gevoel in de wijken. De aanpak van verloedering en overlast. Er zijn duizenden mensen werkzaam in de creatieve industrie en de designsector, zo lezen wij, maar de integratie in het gemeentelijk beleid, het denken, is onzichtbaar.

Waarom komt er, ondanks de grote budgetten voor innovatie, geen plan om de ijsbaan overeind te houden zonder aan andere sportzaken te knabbelen? Waarom laten we het schoolzwemmen vallen, terwijl we weten dat er kinderen zijn die dat hard nodig hebben. Is dat innovatief, nee, dat is armoede, ook voor ons als raad.

Deze verwijten aan het college moeten wij ons als raad zelf aantrekken. De raad is de baas, maar wordt voor concrete feiten geplaatst. Voor het college is het blijkbaar een uitgemaakte zaak: er moet bezuinigd, en flink ook en wij menen dat zo te moeten doen. En als de raad het anders wil, dan kan dat, maar dan moet men wel binnen hetzelfde domein naar geld of alternatieven zoeken. Zo krijgen wij als raad niet de mogelijkheid onze taak goed uit te voeren: het grote geheel in beeld houden en daarbij denken aan de hele Eindhovense bevolking.

De SP hoopt de komende weken een echte kerntakendiscussie aan te gaan. Datgene wat voor de stad echt belangrijk is, moeten we benoemen en verdedigen. Voor ons is dat niet moeilijk, wij weten voor wie en wat we staan, wij gaan daarover graag in discussie met de hele raad en met het college.

Ans Heesterbeek
Fractievoorzitter SP Eindhoven