Eindhoven

Op zondag 21 juni vond de tweede weSP, het politieke café van SP Eindhoven, van dit jaar plaats in café ’t Mulderke. In het eerste deel van het programma werd Eva Gerrebrands, voorzitter van ROOD, de jongerenorganisatie van de SP, aan de tand gevoeld door journalist en gespreksleider Hans Horsten.

In de tweede helft wilde Hans Horsten het fijne weten van de Eindhovense daklozenopvang en sprak hierover met Annemieke van Hazendonk (manager Zorg van het Labrehuis), Ap Boekholt (trajectbegeleider Domushuis) en voormalig dakloze Roel Bruijn.

Banners
Deze keer is er veel aandacht besteed aan de aankleding van het politiek café. De verlichting is aangepast en de ruimte is aangekleed met twee staande banners van de SP. Bij aanvang van het programma wordt een spandoek met de wesp, logo van het politiek café, door haar ontwerper onthuld. De banners en het spandoek zullen de achtergrond vormen voor dit en de komende politieke cafe's.

Rode Eva
De eerste gast van deze middag is de Eva Gerrebrands (22), voorzitter van ROOD. Ze studeert momenteel voor docent Wiskunde aan de Hogeschool van Amsterdam. Oorspronkelijk komt ze uit Eindhoven waar ze tijdens haar middelbare schooltijd op het Van Maerlant-college zat.

Haar SP- carrière nam een aanvang ten tijde van de demonstratie tegen de oorlog in Irak. 'Ik was heel boos over die oorlog'. Hierop organiseerde ze op haar school drie bussen met 150 demonstranten. Bij de demonstratie kwam ze in contact met mensen van ROOD, werd sympathisant en later lid. Samen met Bart van Kent, tegenwoordig Tweede Kamer-fractiemederwerker, was ze enige tijd contactpersoon voor de Eindhovense jonderenafdeling van de SP.

Hans Horsten in gesprek met Eva Gerrebrands / Foto: Rob de Kruif

Tegenwoordig woont ze in Haarlem en heeft daar de lokale ROOD-afdeling opgericht. 'Ik had helemaal niets met het landelijke bestuur van ROOD.' In die tijd karakteriseerde ze de activiteiten van het bestuur als 'e-mails beantwoorden en in de trein zitten om lokale afdelingen te bezoeken'. Tot ze voor het bestuur werd gevraagd. Per 1 januari van dit jaar verving ze als interim-voorzitter Gijs Houtbeckers. Op 24 mei volgde ze hem op. Ze moet wel over een tomeloze energie beschikken want naar haar studie en het voorzitterschap van de op één na grootste jongerenorganisatie van het land (2500 leden) geeft ze twee dagen in de week les, is penningmeester van SP-Haarlem én heeft een Tribune-wijk. 'Maar iedereen weet dat s' avonds tussen acht en half negen de telefoon er uit gaat, voor GTST... '

'Het doel van ROOD is om jongeren een plek te geven in de SP. Het is een kweekvijver.' En dit werk. Voorbeelden hiervan zijn Bianca van Kaathoven (Eindhovense gemeenteraad), Bart van Kent (voorheen Eindhovense raadslid, nu fractiemedewerker) maar ook Tweede Kamerleden Renske Leijten en Manja Smits. Typische voorbeelden van ROOD-onderwerpen zijn de OV-kaart voor MBO studenten ('absoluut schandalig dat deze er niet is') en het bestrijden van de mosquito, huisjesmelkers en de oplopende jeugdwerkeloosheid.

De SP heeft bij de Europese parlementsverkiezingen geen extra zetels weten te verwerven. Waar ligt dat aan? 'Onze verkiezingsboodschap was "Minder Brussel". Het was zeer lastig om uit te leggen wat we daarmee bedoelde zodat we niet toe kwamen aan het "waarom". Voorheen was de SP een kleine, wat recalcitrante, partij. Tegenwoordig behoren we met 25 Kamerleden tot de gevestigde partijen. Het is de PVV die veel schopt en het goed doet in de peilingen. Helaas weten veel mensen niet waar de PVV wérkelijk voortstaat. Maar, ik heb het volste vertrouwen in Agnes Kant en de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen.'

Hoe zit het met haar politieke ambities? 'Dat is heel gek, maar die heb ik niet. Het is gewoon zo gelopen. Ik wil niet in de Tweede Kamer of zo. Dat zou nog meer mails en nog meer dossiers betekenen. Ik ben een doener.' Daar moet beslist een rolmodel achterzitten... Niet dus. 'Ik heb heus geen poster van Jan Marijnissen boven mijn bed hangen, hoor. Maar ik heb wel superveel respect en bewondering voor die gasten die in de jaren zeventig naast hun baan bij de DAF ook nog eens in de politiek actief waren...'

Daklozenopvang
Voor dit onderwerp schuiven Annemieke van Hazendonk, manager zorg van het Labrehuis (Neos) en Ap Boekholt, traject begeleider Domushuis, aan. Annemieke van Hazendonk valt meteen met de deur in huis. 'De vier grote steden hebben een duidelijk concept, het zogenaamde Stedelijk Kompas. Dit is de samenwerking tussen instellingen voor maatschappelijke zorg en gezondheidszorg en de gemeente. In Eindhoven wordt er ook aangewerkt maar het duurt wel even voor het staat en slagvaardig is.'

Hans Horsten in gesprek Annemieke van Hazendonk / Foto: Rob de Kruif

Het Labrehuis behoort tot Neos, dat is ontstaan uit een fusie van een zevental Eindhovense organisaties voor opvang. Dit waren organisaties op het gebied van vrouwenopvang, dak- en thuislozenzorg, crisisopvang en sociale activering. 'Eindhoven kent tweeduizend daklozen. Neos heeft 300 plaatsen en vangt jaarlijks 600 mensen op.' Neos heeft plannen om 6 hostels op te zetten waar mensen zoals verslaafde prostituees 'weer op adem kunnen komen. Uit ervaring blijkt dat een jaar of twee de het gebruik afneemt.' 'Domus is een 24-uursopvang van het Leger de Heils', vertelt Ap Boekholt. 'Het opvanghuis heeft twintig plaatsen. Het Leger hoopt op vijf verdere Domushuizen zodat er een capaciteit honderd plaatsen ontstaat.

'Het daklozenprobleem is een maatschappelijk probleem van alle tijden,' aldus Annemieke van Hazendonk. 'Maar de problematiek is complexer dan voorheen. Mensen worden dakloos als gevolg van allerlei oorzaken zoals financiële problemen, werkeloosheid of domweg pech. En het kan iedereen overkomen. We hebben mensen met een universitaire achtergrond en analfabeten.'

Ap Boekholt: 'De problematiek die tot het daklooszijn leidt is anders dertig jaargeleden. De zwakkeren wordt het almaar moeilijker gemaakt. Vroeger hoefde je maar drie rekeningen te betalen: de huur, gas/licht/water en electra. Tegenwoordig "moet" je van alles. We hebben mensen die hulp zoeken en die worden gemangeld door het systeem. Als gevolg van pech belanden ze in de problemen. Het duurt gauw drie maanden voor ze bij één van de instellingen hulp vinden. Dat moeten huur- en zorgtoeslag worden aangevraagd. Dat duurt dan weer 6 maanden. Ondertussen lopen de rekeningen op.'

Hans Horsten in gesprek met Ap Boekholt / Foto: Rob de Kruif

Beide hulpverleners zijn het er overeens dat alle daklozen willen terugkeren in de maatschappij. Volgens Van Hazendonk hebben we de maatschappij echter niet zo ingericht dat iedereen er deel van uit kan maken.' Toch is er volgens Boekholt een heel klein groepje die ervoor kiest om dakloos te zijn: 'Voor hen is het een ''way of life''. Van Hazendonk gelooft dit niet. 'De leuke swiebertjes zijn er niet meer. Ik geloof er niet zo in dat er mensen zijn die echt kiezen voor de straat.'

De sprekers constateren een verontrustende toename aan jongeren op straat. Boekholt: 'Ik heb geen idee hoe het komt. Wel is er minder structuur dan vroeger, ook op school. Mogelijk is dat een van de oorzaken.' Neemt de Eindhovense politiek de daklozenproblematiek wel serieus genoeg? Op deze vraag wordt niet direct ingegaan. Van Hazendonk vreest echter wel dat ze met de aangekondigde bezuinigingen voor 2010 opvangplekken zullen moeten schrappen. De man van het Leger des Heils is wat optimistischer: 'Het zijn sombere toekomstbeelden maar gaan we het toch proberen.'

Beide instellingen hopen meer opvanglocaties in de stad te kunnen realiseren. Er is echter veel verzet van de omwonenden. Dit terwijl in steden zoals Heerlen en Maatsricht goede resultaten met de opvang worden geboekt. Onbekend maakt blijkbaar onbemind. 'Er zijn mensen die al vier jaar naast het Labrehuis wonen en die er nog nooit waren geweest,' weet Annemieke van Hazendonk te vertellen. Dit is een van de redenen waarom het Labrehuis in september een open dag organiseert. In de uitbreiding van de opvangcapaciteit is mogelijk ook een rol voor de Eindhovense politiek weggelegd: 'In Utrecht heeft de politiek gewoon besloten dat de hostels er moesten komen. Nu willen de mensen ze niet meer kwijt.

Thuisloos
In 1996 was hij zo’n 7 maanden 'thuisloos', zoals hij dat noemt. Roel Bruijn heeft het meegemaakt en is bereid om iets van zijn ervaringen met de toehoorders te delen. 'Je dag bestaat uit het bedenken waar je gaat eten, waar je ga slapen, rondlopen en jezelf entertainen. Aan de Barrierweg is een opvang waar ik een paar dagen per week terecht kon. s'Morgens om acht uur moet je daar weer de deur uit maar je krijgt wel boterhammen mee.' Roel vertelt over de reacties in zijn vriendenkring en zijn ervaringen op straat.

Roel Bruin / Foto: Rob de Kruif

'Het was niet zo dat ik echt bezig was met het overleven. Er waren wel dagen waarop ik dacht, die wil ik niet meer. Maar er waren gelukkig meer dagen waarop positief ik was en geloofde dat ik er weer bovenop zo komen.' De weg naar boven vond hij uiteindelijk ook. 'Door mijn ziekte, ik heb epilepsie, kwam ik terecht in de permanente opvang. Ik vond weer werk, had daardoor inkomen en kom een kamertje huren. Daardoor had ik weer een permanent adres.'

'Eén van de meest interessante politieke cafés die we tot nu toe hebben georganiseerd,' concludeert SP-fractievoorzitter Ans Heesterbeek aan het einde van de middag. Jammer voor die mensen die niet de weg naar het weSP hebben weten te vinden. De volgende keer beter.

Rob de Kruif
Redactie SP Eindhoven