h

Verslag bezoek Domushuis Heerlen 21 januari 2009

23 januari 2009

Verslag bezoek Domushuis Heerlen 21 januari 2009

Begin januari kreeg ik van wethouder Don de uitnodiging om samen met Eindhovense raadsleden een bezoek te brengen aan het Domushuis in Heerlen.

Aanleiding van de uitnodiging was het vervolg van het stadsgesprek dat op 3 september 2008 had plaatsgevonden bij de GGZE. Daar waren mensen uit hulpverlenende instanties en wijken uitgenodigd om samen te praten over de duizend (!) dak- en thuislozen in Eindhoven. De gemeente wil deze moeilijke groep mensen graag een plaatsje in de Eindhovense samenleving geven. Deze mensen hebben recht op onze hulp. Het ligt in de bedoeling dat er dit jaar zes Domushuizen gaan komen, verspreid over de stad.

Rechts directeur E. Dijstra
Rechts directeur E. Dijstra

In Heerlen werden we allerhartelijkst ontvangen door de coƶrdinatrice, mevrouw Irene Penning - de Vries, en de directeur de heer Evert Dijstra. Er was gekozen voor Heerlen omdat daar door oud-burgemeester Sakkers, de Heerlense wethouder De Wit en Hans Martin Don, in die tijd nog werkzaam bij het Leger des Heils, een Domushuis is gestart.

De overlast door dak- en thuislozen in Heerlen was zo groot dat men samen met het Leger des Heils, justitie en politie is gaan nadenken hoe de problemen in hun stad terug te dringen. In 2003 werd gestart met het eerste Heerlense Domushuis. Al snel werd duidelijk dat er veel meer kwam kijken om de opvang en de mogelijke doorstroom te realiseren, er waren afspraken met politie en justitie nodig om dit plan tot een succes te laten worden.

Vrijwilligers uit Eindhoven met SP raadslid Azeuini, wethouder Don en Tineke Tilborghs
Vrijwilligers uit Eindhoven met SP raadslid Azeuini, wethouder Don en Tineke Tilborghs

Veelplegers en verslaafden, wat kun je er mee? Alle hulpverlenende instellingen wilden eerst aan de verslaving werken en de mensen moesten eerst clean zijn voor ze in de hulpverlening terecht konden. Dat bleek niet te werken, je kunt mensen niet dwingen af te kicken of bij justitie uit de klauwen te blijven zo lang ze vrij zonder hulp op straat verblijven. Heerlen had een nachtopvang die veel overlast bezorgde aan buurtbewoners. Dat was heel vervelend, iedere morgen gebruikers die de straat weer op moeten en iedere avond mensen in je straat die een nachtje in een bed wilden slapen.

Heerlen had geluk: het bestemmingsplan van de nachtopvang maakte de realisatie van een dag- en nachtopvang snel mogelijk.

De buurvrouw van het Domushuis, mevrouw Kruijtzer, vertelt dat de buurtbewoners niet blij waren met het initiatief, er was al veel overlast. Er kwamen protesten van de buurt, maar er kwam ook uitleg over de opvang en er werd verteld dat de overlast gemeld kon worden en dat de buurt betrokken zou worden bij het plan. Er kwamen buurtgesprekken, die lopen nu nog, weliswaar niet meer iedere zes weken, maar er is nog regelmatig overleg met Domusmedewerkers en de politie. Er werden goede afspraken gemaakt en er was een telefoonnummer dat bij overlast gebeld kon worden.

De buurvrouw vertelt trots dat ze op straat een bewoner tegen kwam, die de daklozenkrant verkoopt. Zij sprak hem aan en hij bleek daarmee vereerd te zijn. Belangstelling van andere mensen was deze man niet gewend. Na haar heupoperatie is mevrouw bezocht door de bewoners van het Domushuis, ze gaan als goede buren met elkaar om.

Er werden twee buurtwerkers aangesteld en al snel kenden deze mensen iedere bewoner bij naam en wisten ze waar ze woonden. De Heerlense politie heeft zelfs zes agenten toegevoegd aan het team, ze werken een half jaar mee aan dit project.

Voor het slagen van dit project is buurtinformatie het sleutelwoord. Ook mag de tomeloze inzet van het team van het Domushuis team genoemd worden. Iedere stad die een Domushuis gaat openen, zou in Heerlen op bezoek moeten gaan om te leren van elkaar.

In Heerlen kunnen 19 mensen in het Domushuis wonen. Het bestaat uit twee huizen, waar een tussenmuur uit is gesloopt. Er wordt van de bewoners verwacht dat ze deelnemen aan het leven in de stad, ze gaan dus ook werken, uiteraard binnen de eigen mogelijkheden. Er wordt in het Domushuis niet gewerkt aan het loskomen van verslaving, behalve als de bewoner dat zelf wil. Er is de mogelijkheid om in een methadonproject te stappen. Het is geaccepteerd dat het niet iedereen gegeven is om af te kicken. Deze mensen bezorgen overlast in de stad, als je gebruik in huis toestaat, voorkom je dat probleem. Ieder individu wordt zo in zijn of haar waarde gelaten.

De kosten van het Domus huis vallen onder de AWBZ. Het inkomen van de bewoners bestaat vaak uit een WAO-uitkering of een daklozenuitkering. De mensen die werken krijgen op den duur vaak een vaste baan en kunnen dan zelf in hun inkomsten voorzien.

Justitie werkt ook mee als er een bewoner de fout in gaat, zo vertelt een bewoner die even binnen komt wandelen Hij is zelfs met een enkelband terug naar huis gemogen. Op de vraag hoe hij het Domushuis beleeft, vertelt hij dat hij bijna van zijn verslaving af is. Hij zit in het methadonproject en is heel trots dat hij vijf dagdelen werkt: hij prikt papier in de stad en voelt zich weer mens onder de mensen.

Iedere cliƫnt tekent een overeenkomst over gebruik van kamer en de huisregels. De bewoners weten dat wanneer ze in de fout gaan, zij hun opvang in dit huis verliezen. Niemand wordt echter uit de opvang gezet als er geen andere opvangplek is.

Wat zou een Domushuis voor de stad Eindhoven kunnen betekenen? Allereerst het verminderen van het aantal van duizend dak- en thuislozen. De draaideurcrimineel kan uit zijn wereld stappen en nieuwe kansen krijgen. De verslaafde hoeft niet meer dagelijks te zoeken naar geld. De meest moeilijke groep Eindhovenaren krijgt kansen op een beter leven. De stad Eindhoven zal haar naam als "Sociaalste Stad" nog beter waarmaken.

Wat betekent dit voor de wijken waar de Domushuizen komen? Er zal veel overleg met de buurt moeten komen. Er kan daarbij geleerd worden van de ervaringen in Heerlen.

Ik heb veel vertrouwen in de Heerlense aanpak en denk dat het een goed voorbeeld is voor Eindhoven.

Tineke Tilborghs.

U bent hier