Eindhoven

Globe is het Gezamenlijk Luchthaven Omwonenden Beraad Eindhoven. Dat is het overlegorgaan, waarin negen partners overlegden over alles wat met Eindhoven Airport te maken had. Die negen zijn de gemeenten Eindhoven, Best, Veldhoven, Eersel en Oirschot; de provincie; Eindhoven Airport zelf; en de belangenverenigingen BOW (Belangenbehartiging Omwonenden Welschap) en BMF (Brabantse Milieu Federatie).

Globe is opgericht in 2000. Tot dan toe was het (eind jaren ’90) voortdurend hommeles. Verschillende partijen bestreden elkaar voor de rechter en daar werd eigenlijk niemand wijzer van. De eerste Globe-overeenkomst was een mijlpaal, ook in den lande. Nog nooit was de overlast van een vliegveld op privaatrechterlijke basis beheerst (zeg maar in contractvorm). Het contract leidde een periode van redelijk harmonische groei in van Eindhoven Airport.

Het bleek mogelijk om de komst van stillere vliegtuigen om te zetten in wederzijdse winst in een aangepaste overeenkomst in 2003. Het gezelschap had nog tot 2015 lang en gelukkig kunnen leven, ware het niet dat Ryan Air begon te lonken. Eindhoven Airport wilde vreemd gaan en dat leidde tot een sterk aangepaste concept-Regionale Overeenkomst 2007. Toen werd het opnieuw hommeles. Globe plofte, de gemeenteraden in de dorpen floten hun wethouders terug en de Eindhovense raad was kritisch maar niet totaal afwijzend. Op provinciaal niveau stemde de Gedeputeerde Staten in en hield de Provinciale Staten zich er grotendeels buiten. BOW en de BMF liepen weg.
De Eindhovense SP heeft zich in deze periode zeer uitvoerig uitgelaten over Eindhoven Airport. Desgewenst valt dat na te lezen in het dossier Eindhoven Airport.

De dreigende instorting van Globe werd eigenlijk door niemand gewenst. Er werd een Commissie van Wijzen ingesteld die de brokken moest lijmen en die het gezelschap weer op het rechte pad moest sturen. Die bestond uit mevrouw Baartmans van de provincie, de heer Hurks van het gelijknamige bouwbedrijf en Lucas Reijnders, hoogleraar Milieukunde. Die zijn her en der gaan praten en kwamen op 12 november 2008 met een verhaal. Op 14 november gaven de partijen in Globe hun mening.

Het wijze advies is een lezenswaardig stuk, dat zelfs aanleiding geeft tot een, vooralsnog voorzichtig, optimisme.

De commissie zag het niet als zijn taak de schuldvraag vast te stellen, maar vond wel dat het opstellen van een tweede overeenkomst door een deel van de betrokkenen, terwijl de eerste overeenkomst nog liep, “zich niet voor herhaling leent”. Verder stelt de commissie met even zo veel woorden dat er vanuit de regio eerst een visie moet worden ontwikkeld op de toekomst van Eindhoven Airport (waarbij een brede steun geconstateerd wordt voor een focus op zakelijk verkeer), en dat in afwachting daarvan “het te vroeg is om een base als noodzakelijk te bestempelen voor een gezonde ontwikkeling van de luchthaven”. Ook stelt de commissie dat “als Eindhoven Airport belast zou worden met het aantal vluchten, zoals in de stukken van Alders genoemd, dat ver buiten de doelstelling valt van de actualisering, zoals die tot nu toe in Globe aan de orde geweest is”. Voorwaar, voorwaar.

De commissie constateert dat Globe met zijn unanieme besluitvorming nog steeds een goed concept is en nog steeds zin heeft, ook in de nieuwe omstandigheden in de luchtvaart. Globe zou namens de regio de gesprekspartner moeten worden met het Rijk. De commissie vindt het van groot belang dat de regio met één mond spreekt. Wat daar dan uitkomt, kan als voorwaarde in de vergunningverlening worden opgenomen. Bovendien kunnen sommige eisen, zoals het milieu-investeringsfonds dat ook in de toekomst niet in de wet opgenomen is, dan toch vastgelegd worden.

De commissie schat de toekomst van Globe niet somber in. Men ontwaart belangen die een heel eind gelijk op lopen, en de plof komt er toch vooral uit als een soort bedrijfsongeval dat bij betere procedures vermeden had kunnen worden. Die verbeterde procedures worden aangedragen en lijken op het eerste oog zinvol. De wens elkaar te vinden wordt uiteraard bevorderd door de dreiging van buiten, die Alders heet.

Ook de standpunten van de SP lopen een een deel gelijk op met die van de commissie, vandaar het woord “optimisme” hierboven. De toevoeging “vooralsnog voorzichtig” is omdat ons nog lang niet alles duidelijk is.

• Het belangrijkste is dat er in de reactie van de Globe-partijen op de Wijzen nogal eens woorden voorkomen als “de basis voor”, “gaat ervan uit”, “idealiter” en zo. Met andere woorden, de commissie kan wel vinden dat er een basis voor overeenstemming ligt (en dat is ook zo), maar die is er pas echt als de partijen elkaar ook in de kleine lettertjes gevonden hebben. Vooralsnog is dat niet zo. Ook hier zit “the devil” in de details. Vervolgens moet nog blijken hoe de minister en Schiphol omgaan met een eventuele regionaal bereikte eensgezindheid. Dat is de nieuwe hamvraag: wordt Eindhoven Airport straks top-down of bottom-up aangestuurd?
• Ook de bepalingen en de metingen rond de geluidshinder, en de gang van zaken rond het Milieufonds, moeten nog uitgewerkt worden.

Ook doet de commissie enkele uitspraken waar wij als SP vraagtekens bij zetten.

• De commissie kan bijvoorbeeld wel constateren dat er brede steun is voor de overgang van Eindhoven Airport van een militair naar een civiel vliegveld, maar de vraag is of dat kan. Eindhoven Airport leunt nu sterk op militaire faciliteiten en het is de vraag of Eindhoven Airport al die faciliteiten zelf kan betalen. Of de airport moet daartoe heel sterk gaan groeien en de vraag is dan, of het middel niet erger is dan de kwaal.
• Als vraag wordt geformuleerd of Eindhoven Airport deel moet nemen in nieuwe vastgoedontwikkelingen bij de Luchthaven. Het antwoord wordt niet gegeven en is ons ook niet meteen duidelijk. Ook niet wat dat voor de financiën van de gemeente Eindhoven betekent.
• Globe zegt in geluidsruimte te denken en niet in vliegbewegingen. Voor het geluid is dat terecht: als de vliegtuigen stiller worden, kun je er meer hebben. Maar de uitstoot van schadelijke stoffen en de kans op ongevallen zijn wel degelijk nog steeds evenredig aan het aantal vliegbewegingen.

Het College van Eindhoven stemt in met het advies en met de stellingname van Globe erover. De SP heeft kanttekeningen zoals hierboven aangegeven, maar is geneigd tot een positieve houding. We zullen in elk geval eerst met de BOW en de BMF gaan praten.

Bernard Gerard
raadslid

Lees ook:

• Commissie van Wijzen - Voortzetting van GLOBE (pdf file)
• Stellingname van GLOBE met betrekking tot het rapport van de Commissie van Wijzen (pdf file)
• Betreft rapport “Voortzetting van GLOBE” van Commissie van Wijzen (pdf file)