Eindhoven

Op woensdag 1 oktober belegde de Eindhovense SP een scholingsavond voor leden over het thema “Subsidie, inkoop en aanbesteding”. Gastspreker was professor Jan Telgen, geen onbekende in de gemeente Eindhoven. Professor Telgen doceert aan de TU Twente. Verder was wethouder Hans Martin Don (SP) er, deels om vragen te stellen, deels om ze te beantwoorden. Er waren 30 leden, waarvan een handvol uit andere plaatsen in Zuid-Nederland.

De aftrap werd gedaan door Bernard Gerard. Zijn korte inleiding diende vooral om het politieke belang van het onderwerp te benadrukken. Hij bracht daartoe de aanbesteding van het openbaar vervoer in het SRE-gebied in herinnering, en de vakbondsacties tegen de gevolgen van de liberalisering van het openbaar vervoer in het algemeen. Hij noemde de bijna-ondergang van de Ergon als gevolg van het aanbestedingsbeleid van ex-wethouder Pastoor (Leefbaar Eindhoven). Ook besteedde hij aandacht aan de sociale invulling van het Eindhovense aanbestedings-beleid, zoals dat eind vorig jaar vooral door de SP tot stand gekomen is. Het aanbestedingsbeleid kent vele gezichten, waaronder ook positieve.

Na deze opwarmer voerde professor Telgen het grootste deel van de avond het woord, maar dan wel in een levendige interactie met de zaal. Hij legde eerst uit wat er allemaal niet kon. Alles wat direct of indirect overheid is, is boven een bepaalde drempel aanbestedingsplichtig op Europese schaal. Dat is simpelweg de wet. Liever dan dit gegeven aan te vechten, moest je proberen er een goede draai aan te geven, aldus Telgen. Daartoe gaf hij een groot aantal tips. Dat begon al met de eenvoudige, maar desalniettemin niet vanzelfsprekende tip om eerst goed na te denken wat je eigenlijk wil inkopen. Telgen: Onder het regime van de Economisch Meest Voordelige Aanbieding (EMVI) kan men heel veel onderbrengen, als je daarbij maar niet naar een concreet bedrijf toeschrijft. Je mag eisen dat de uitvoerder van een groot bouwplan 10 mensen uit de kaartenbakken van de Eindhovense WWB (Wet Werk en Bijstand) haalt, maar niet dat de uitvoerder uit Eindhoven moet komen. Zo volgden er nog meer tips, zowel onder als boven de drempel van Europese aanbesteding. Op sommige vragen is geen eenvoudig antwoord, aldus ook Telgen. Moet je als gemeente toeleveranciers zodanig het vel over de oren halen, dat je regelmatig huilende directeuren aan de telefoon hebt? Sommige bedrijven en gemeentes doen dat. Op zo’n vraag bestaat geen helder wettelijk antwoord. Er ligt daar een grijs gebied waar de gemeenteraad door het stellen van randvoorwaarden invloed kan hebben.

Zo’n grijs gebied is er soms ook tussen subsidie enerzijds en inkoop/aanbesteding anderzijds. De criteria die dat uitmaken zijn voor meer uitleg vatbaar. De sympathie van Telgen gaat daarbij bij twijfel eerder richting inkoop, en van de aanwezige SP-ers Gerard en Don vaker richting subsidie. Zeer kort door de bocht maakt subsidie het eenvoudiger om als bestuurder je inspanning te richten op de concrete mensen, voor wie je de politieke verantwoordelijkheid hebt. Men kan het voortbestaan van de partner beter verzekeren. Subsidie biedt meer ruimte voor ideële argumenten, bijv. waarom het Leger des Heils de tippelzone mag beheren. Het zou van de zotte zijn als een instelling met een dergelijke staat van dienst uit het beheer van zijn eigen ontwerp gezet wordt. Het accentverschil is in deze niet weggepraat. Voorbeeld was de discussie over de Ergon.
Er is nog een andere manier om onder de aanbesteding uit te komen, aldus Telgen, en dat is de zaken weer als gemeente zelf gaan doen. “Inbesteden” heet dat in het jargon. Eindhoven overweegt deze mogelijkheid bij het ophalen van huisvuil.

Het was een zeer geslaagde en leerzame avond en de aanwezigen waren uitermate tevreden.