Eindhoven

Afgelopen week heeft het Innovatieplatform onder leiding van Balkenende haar laatste rapport uitgebracht waarin het advies wordt gegeven om de helft van het totale overheidsbudget voor innovatie terecht te laten komen bij 5 sectoren.

Dat zijn de aandachtsgebieden water, high techsystemen & materialen, voeding & bloemen, chemie en creatieve industrie.

Het platform is in 2003 ingesteld door het kabinet Balkenende II om de concurrentiekracht van de Nederlandse economie te versterken. Het rapport heet officieel :"Nederland 2020: terug in de top 5".

In de inleiding wordt geschreven dat we ooit tot de top 3 in de wereld behoorden van economisch welvarende kenniseconomieën, maar nu nog maar net in de top 10.

Op de voorpagina van het rapport zien we de Erasmusbrug met daarop een modern gestroomlijnd, geheel op zonne-energie aangedreven, eenpersoons voertuig zoals we die kennen van de Solar races in Australië.

Hier zit nu echter precies het probleem. Het platform heeft vooral economische speerpunten geformuleerd en veel minder maatschappelijke speerpunten.

Bij het onderwerp water en voeding vallen economische en maatschappelijke prioriteiten waarschijnlijk samen. Gezond, schoon en voldoende (drink-) water in Nederland en vooral ook daarbuiten is een urgent en belangrijk onderwerp, mede ook dankzij de inspanningen van Prins Willem Alexander.

Hetzelfde kun je zeggen van voeding omdat het ook een primaire levensbehoefte is. Gezond en voldoende voedsel en dan ook nog duurzaam voortgebracht is dan ook van eminent belang om honger, ondervoeding en een mogelijk tekort van voedsel te voorkomen. Bij voeding moet je natuurlijk niet alleen denken aan land- en tuinbouw maar ook aan chemie. Vooral producent DSM is al jaren een grote producent van kunstmest en recentelijk ook wereldleider is op het gebied van vitaminen en voedingssupplementen. Het is niet voor niets dat CEO Sybesma van DSM deel uitmaakt van deze denktank.

In datzelfde rijtje van sectoren zou je echter ook op zijn minst verwachten energie. Het op termijn oplopende tekort aan fossiele brandstoffen leidt ertoe dat we daarom nu moeten investeren in hernieuwbare, duurzame alternatieve energiebronnen. Dat zou hoog op de politieke agenda moeten staan in plaats van de sector bloemen. Helaas, hier rept de werkgroep nauwelijks over.

Alleen in het uitgebrachte persbericht wordt in een kleine tussenzin nog gewag gemaakt van de sector duurzame energie, maar alleen de bioketen en wind op zee!

Bovendien ook bijzonder want juist Kleisterlee als bestuurs-voorzitter van Philips was wel lid van het innovatieplatform, maar maakte geen deel uit van de werkgroep concurrentiekracht die het rapport opstelde. Philips profileert zich tegenwoordig vooral als producent van ledverlichting, een veel duurzamer en kostenefficiënter alternatief voor traditionele verlichting.

Het energievraagstuk, ook in het licht van de klimaatcrisis, is echter het belangrijkste onderwerp want zonder energie komt niet alleen de economie tot stilstand maar de hele samenleving!

Er zijn echter ook nog andere opmerkingen te maken. In de genoemde sectoren, vooral voeding, bloemen en chemie vervult Nederland al een belangrijke internationale rol als marktleider en netto exporteur. Dat is het gevolg geweest van een decennialange kennisopbouw en -ontwikkeling, handels- en ondernemingsgeest vooral vanuit een aantal grote bedrijven. Als het gaat om de toekomstige concurrentiekracht moet je wellicht juist veel minder naar deze sectoren kijken, maar juist nieuwe sectoren stimuleren en ontwikkelen. De creatieve sector met "Dutch" Industrial & fashion-design alsook gaming is al met een grote opmars bezig en geniet wereldwijde bekendheid.

Een ander veel genoemd bezwaar tegen het Innovatieplatform als denktank is dat innovatie zich zeer moeilijk laat sturen en al helemaal niet plannen.

Bovendien willen de captains of industry vooral hun eigen belangen veiligstellen. Verder is het zo dat de overheid (en politici) hierin niet de eerst aangewezen partij zijn. Dat zou veeleer de wetenschap moeten zijn. De ideeën van de oud-astronaut en momenteel hoogleraar aan de TU-Delft prof. Wubbo Ockels zijn veel origineler en hij wil daar vooral ook de jeugd/studenten bij betrekken. Het gaat nota bene om hun toekomst!

Ockels heeft om dezelfde redenen als hierboven genoemd ook het nut van het innovatieplatform al eerder ernstig in twijfel getrokken.

De overheid en de politiek hebben vooral een maatschappelijke, publieke taak en dat is veel breder dan alleen economische vooruitgang. We hebben juist behoefte aan beleid en investeringen in onderwijs, wetenschap en gezondheidszorg!

Innovatie, welvaart en welzijn zijn lange termijn resultaten.

Ruud Thelosen
SP lid