Eindhoven

Al in 2008 heeft de SP een boekje uitgegeven: "Crisis in de Rechtsstaat" als resultaat van een symposium waarbij een viertal hoogleraren H.Crombag, W.Wagenaar, P.Tak en P. van Koppen kritiek uitten op de huidige rechtspraak, maar ook met verbetervoorstellen kwamen.

Zo pleit Crombag ervoor dat het Openbaar Ministerie ook eigen onderzoek laat uitvoeren in plaats van zich alleen te baseren op onderzoeksgegevens van het opsporings- en politieapparaat. Daarmee zou een kritische waarheidsvinding een stap vooruit komen. Hetzelfde geldt voor de rechter die nu ook alleen afgaat op de door het Openbaar Ministerie geleverde strafdossiers.

Ook de rechter heeft een onafhankelijke onderzoekstaak, maar maakt daar zelden gebruik van.

Prof. Wagenaar pleit voor een geheel van de rechtspraak onafhankelijke onderzoekscommissie, vergelijkbaar met de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Daarmee zouden gerechtelijke dwalingen, die helaas nogal eens voorkomen, minder kans te maken. Van Koppen pleit voor een revisieraad, die in opdracht van advocaten, onderzoek uitvoert om daarmee onschuldige veroordelingen te voorkomen.

Als we de mediaberichten van de afgelopen tijd nog eens de revue laten passeren is het momenteel nog veel slechter gesteld met de rechtspraak. Zo werd medio november een groep van mensenhandel verdachte personen vrijgesproken omdat het Openbaar Ministerie delen uit het onderzoeksdossier voor de rechter en de advocaat had achtergehouden. Een doodzonde zo weet iedere jurist, maar kennelijk heeft de officier van justitie het geprobeerd omdat een deel van de informatie verkregen was door het onrechtmatig afluisteren van telefoongesprekken tussen verdachten en hun advocaten. Helaas was dit niet de eerste keer in Nederland. Hetzelfde is eerder gebeurd bij een moordzaak waar een aantal Hell's Angels verdachten waren. Verder zijn er nog een hele scala van vormfouten voorgekomen die geleid hebben tot het afbreken van de rechtsgang. Dit gebeurt niet vanwege het ontbreken van voldoende bewijs voor de gepleegde strafbare fouten, maar omdat er bureaucratische fouten zijn gemaakt.

In november was er een uitzending van het onderzoeksprogramma Zembla naar bestuursrechtperikelen. Het bestuursrecht is 15 jaar geleden in een nieuwe wet verankerd waarbij burgers hun recht kunnen halen in zaken waarin zij met de overheid in de clinch liggen. In het programma kwamen twee van dergelijke zaken aan bod waarbij een burger tot aan de Hoge Raad moest procederen voor zijn gelijk. Ook al leidt het tot een voor de burger positieve uitspraak dan nog blijken overheden nalatig in het erkennen van schuld of het uitbetalen van schadevergoedingen. Schokkend was om te horen dat in de Hoge Raad ook voormalige politici zitten (ministers of burgemeesters) die mogelijk wel veel ervaringskennis hebben, maar zeker niet politiek onafhankelijk zijn en ook niet altijd juridisch geschoold. Daarmee is de onafhankelijkheid van het hoogste bestuursrechtorgaan namelijk de Raad van State niet gewaarborgd. Een slechte zaak.

In een ander televisie programma Nova begin november kwam naar voren dat er ook een groot aantal door de rechter veroordeelde personen zijn, die echter niet in verzekerde bewaring zitten om hun straf te ondergaan. Het zou de taak van de politie zijn om deze mensen op te sporen en op te bergen maar dat lukt meestal niet vanwege gebrek aan mankracht of andere prioriteiten.

Het is goed dat de SP daarom pleit voor uitbreiding van het aantal politieagenten, dus meer blauw op straat, en zeker geen extra bezuinigingen van € 190 miljoen die het kabinet van plan is. Het uitgevoerde onderzoek van de SP onder 10.000 agenten laat zien hoe zwaar de politie momenteel belast is.

Het vertrouwen in de rechtsstaat is geschaad door al deze voorvallen en zou extra versterking verdienen!

Ruud Thelosen
lid van SP