Eindhoven

‘Diepe kraters in de binnenstad’, kopte het Financieel Dagblad op 24 december 2015. Bedoeld werd de (dreigende) teloorgang van V&D, Manfield, Dolcis, Invito, PRO 040, Scapino en de DA drogisterijen. Inderdaad liggen deze winkels op een steenworp afstand van elkaar in de binnenstad van Eindhoven. Dat er een aantal tanden uit de mond van onze binnenstad geslagen worden is vervelend, maar erger is dat bijna het hele gebit van het winkelgebied zo rot is als een mispel. De reden van de gesneuvelde winkels ligt namelijk niet in crises, internetwinkels en gemiste beleving, maar in een systeem van slecht ondernemerschap.

De media buitelden over elkaar heen om de oorzaken van deze faillissementen te duiden. Vreemd genoeg zijn zij het daarover roerend eens: de crisis en de concurrentie van internetwinkels. Soms wordt ook nog het gebrek aan ‘beleving’ genoemd. Dat laatste een lekker wollig en ongrijpbaar argument. Net als crisis en internetwinkels, want daarmee plaats men de schuld van het faillissement buiten de invloedssfeer van de berooide ondernemers. Alsof ze te maken hebben met een natuurramp.

Het grootste deel van de winkels in de binnenstad is onderdeel van een keten. Deze ketens zijn weer onderdeel van grote private equity bedrijven. Dit zijn durfinvesteerders, ofwel conglomeraten van agressieve aandeelhouders die buiten de beurs om beleggen. Sun Capital, het moederbedrijf achter V&D, is zo’n bedrijf. Ze hebben maar liefst meer dan 300 bedrijven onder hun hoede. Hebben ze verstand van de bedrijven die ze opkopen? Hebben ze verstand van de bedrijfscultuur, wetten en regels van het land waar die bedrijven gevestigd zijn? Het antwoord op beide vragen is: nee! Het enige wat die beleggers zoeken is snelle winst. Moet een bedrijf daarvoor failliet en het personeel op straat dan maakt ze dat niets uit.

Maar Sun Capital heeft toch 120 miljoen in V&D geïnvesteerd? Ja, maar toen V&D nog onder Vendex KBB viel is het bedrijf overgenomen door KKR, ook een durfinvesteerder. Die verkocht verschillende onderdelen van KBB, alsmede vastgoed, en streek zo ca. 7 miljard winst op. Daarna werd het restant overgenomen door Sun Capital. Interessant is het nu te weten dat achter KKR én Sun Capital voor een groot deel dezelfde investeerders zitten, zoals bijv. de pensioenfondsen ABP en Zorg en Welzijn. In totaal hebben de investeerders dus megawinsten geboekt. En we zijn nog niet klaar, want nu wordt V&D en La Place wederom verkocht. De investering van 120 miljoen is als schuld op de balans van V&D geschreven en zo zullen de investeerders hun geld grotendeels weer terugkrijgen.

Maar er zijn nog een paar redenen waarom het ‘gebit’ van de binnenstad achteruit holt. De ‘moderne’ manier van zaken doen is erop gericht zoveel mogelijk concurrenten uit te schakelen en/of over te nemen. Het bedrijf moet groter en groter. Dat eisen niet alleen de aandeelhouders, maar het levert ook macht op in de markt en enorme bonussen voor de managers. Het heeft wel een paar nadelen. Alle leuke kleine winkels verdwijnen uit de binnenstad. Wie al meer dan een paar jaar in Eindhoven woont zal dat opgevallen zijn. De ketens met hun eenheidsworsten nemen het hele centrum over en dulden geen concurrentie van de kleintjes. Zelfs een Lichtstadmarkt wordt als concurrent gezien!

Uiteindelijk zullen de investeerders alle ketens uitzuigen, met als gevolg dat het personeel wordt uitgebuit, de kwaliteit en continuïteit vermindert, de keuzemogelijkheden kleiner worden en er steeds meer lege panden zullen ontstaan.