Eindhoven

EINDHOVEN – In de praktijk is de partij die tijdens de Statenverkiezingen het grootste aantal zetels weet te behalen de 'winnaar van de verkiezingen' en de enige die zeker is van deelname aan de Gedeputeerde Staten. Behalve als er geen samenwerking met andere partijen mogelijk blijkt. Sinds de Provinciale Staten verkiezingen van 1974 is er geen enkele partij die de absolute meerderheid aan zetels in de Staten weet te halen. In de provincie zou dit minimaal 28 van de totaal 55 zetels zijn.

Voor het regeren is het hebben van een meerderheid in de Staten niet absoluut noodzakelijk. Het is echter verdraaid handig als je de goedkeuring van de Staten wilt krijgen en niet bloot wilt worden gesteld aan de nukken en grillen van de oppositiepartijen of van je gedoogpartner.

Om aan een meerderheid te komen wordt daarom een coalitie tussen verschillende partijen gevormd. Om ondanks de verschillende verkiezingsprogramma’s samen te kunnen regeren wordt een gezamenlijk regeerprogramma opgesteld wat de basis van deze coalitie zal vormen, het coalitie- of regeerakkoord. Dit akkoord is per definitie een compromis van de verschillende partijprogramma's van de coalitiepartners.

De partij die tijdens de raadverkiezingen het grootste aantal zetels weet te behalen kan het meeste gewicht in de schaal leggen als het gaat om het realiseren van zo veel mogelijk punten uit haar partijprogramma. Maar omdat één of meerdere andere partijen aan boord moeten komen voor een meerderheid moet er door alle partijen water bij de wijn worden gedaan.

Punten van de individuele verkiezingsprogramma's zullen ondergeschikt moeten worden gemaakt aan de wens om (mee) te regeren. De beschikbaarheid van geschikte kandidaatpartijen, het aantal behaalde zetels en de mate waarin de partijen van elkaar verschillen bepaalt hoeveel water dit moet worden.

Dit geldt ook voor de SP, wil deze (mee)regeren. Emile Roemer zei hierover ooit op een SP partijcongres (30 juni 2012): “We zullen water bij de wijn moeten doen. Maar de wijn moet wel te drinken zijn, en hij moet rood zijn.”

Voor de kiezer is het maar afwachten of hij de punten die hij belangrijk vond in het partijprogramma daadwerkelijk terugvindt in het regeerakkoord. Sommige partijen geven voor de verkiezingen al aan op welke punten ze absoluut niets willen inleveren (breekpunten).

De coalitiepartijen gaan met het regeerakkoord terug naar hun 'achterban', de leden voor instelling [1]. De kiezer die wél op de coalitiepartijen heeft gestemd, maar géén lid is van de partij, wordt pas bij de volgende raadsverkiezingen weer gevraagd.

Het is van belang dat je gaat stemmen. Maar wat u ook doet, doe het bewust en met overtuiging...

Rob de Kruif,  SP Eindhoven

(1) Een uitzondering hierop is bijvoorbeeld de PVV. De vereniging PVV kent slechts twee leden; Stichting Wilders en Geert Wilders. Een algemene ledenvergadering zal navenant kort zijn

Morgen volgt het laatste deel uit deze reeks: 'Statenverkiezingen (VI): Meer invloed met partijlidmaatschap'