Eindhoven

In de vorige aflevering heb ik uitgelegd waar u bij de aanstaande Europese verkiezingen nu werkelijk voor stemt. De Europese Unie kent echter een tal van instellingen waar u niet /niet-direct voor kunt stemmen.

Deze instellingen hebben we een enorm dikke vinger in de Europese pap. Ik doel hier op:

• De Europese raad;
• De Raad van de Europese Unie;
• De EU Commissie.

De Europese Raad bestaat uit de staatshoofden en regeringsleiders van de 28 lidstaten. Premier Mark Rutte vertegenwoordigt de Nederlandse regering in de raad. De samenstelling van de raad kan met enige regelmaat veranderen, afhankelijk van de politieke wind op nationaal niveau. De leden van de raad worden direct, dan wel indirect via nationale verkiezingen gekozen. In Nederland gebeurt dit indirect via de Tweede Kamerverkiezingen.

De Europese Raad kan niet naar huis worden gestuurd. De leden zijn slechts verantwoording schuldig aan de nationale parlementen. De Europese Raad bepaalt de algemene politieke beleidslijnen, de koers voor het EU-beleid en de algemene prioriteiten en behandelt ingewikkelde of gevoelige kwesties die niet op een lager niveau van samenwerking tussen de EU-landen kunnen worden opgelost, maar heeft geen wetgevende macht.

Stemmen verloopt via consensus of gekwalificeerde meerderheid (naar ratio van de grote van de bevolking, maar gewogen in voordeel van de kleinere landen).

De Raad van de Europese Unie (Raad van Ministers) bestaat uit de ministers van alle 28 lidstaten. De raad vertegenwoordigt de nationale regeringen. Feitelijk is het de uitvoerende tak van de Europese Raad. De samenstelling varieert van samenstelling, afhankelijk van welk onderwerp besproken wordt en afhankelijk van de politieke wind op nationaal niveau.

De leden van de raad worden direct, dan wel indirect via nationale verkiezingen gekozen. In Nederland gebeurt dit indirect via de Tweede Kamerverkiezingen. Ook deze raad kan niet naar huis worden gestuurd. De leden zijn slechts verantwoording schuldig aan de nationale parlementen. De Raad oefent samen met het Parlement de wetgevingstaak en de begrotingstaak uit. De raad:

• Coördineert het breder economisch beleid van de EU-landen;
• Bekrachtigt overeenkomsten tussen de EU en andere landen;
• Voert het buitenlands en defensiebeleid van de EU;
• Coördineert de samenwerking tussen de gerechtelijke instanties en de politiediensten van de EU-landen.

De Raad draagt de Commissie op om besluiten uit te voeren. Stemming in de raad gebeurt via een kwalificeerde meerderheid.

De Europese Commissie vertegenwoordigt de belangen van de EU in haar geheel en is de uitvoerende tak van de EU. De commissie bestaat uit 28 eurocommissarissen, één uit elke lidstaat. De Commissie is de enige instelling die nieuwe wetten kan voorstellen. Ook controleert ze of de lidstaten de Europese regelgeving wel goed naleven. De Commissie behoren onafhankelijk van de belangen van de lidstaten te werken..

Zoals eerder aangegeven draagt de Europese Raad de voorzitter van de commissie voor aan het Europees Parlement. Het parlement stemt vervolgens voor of tegen het aanstellen van de voorgedragen kandidaat. De Europese Raad stelt in onderlinge overeenstemming met de verkozen voorzitter de lijst vast van de overige personen die hij voorstelt tot lid van de Commissie te benoemen. Het Europees Parlement stemt vervolgens voor of tegen de benoeming van deze kandidaten.

De Europese Unie heeft dus geen instelling die vergelijkbaar is met de regering of de Tweede Kamer zoals we die we in Nederland kennen. En hoewel de Europese parlementsverkiezingen worden gevolgd door een verandering van de Europese Commissie is geen sprake van een regeringsformatie zoals in Nederland waarbij de uitkomst van de parlementsverkiezingen een cruciale rol heeft op de samenstelling van de nieuwe regering.

Nu weet je iets meer van de machtsverhoudingen in Brussel. En hoewel het dagelijks bestuur is in handen van de Europese Commissie zit de werkelijke macht via de Europese Raad en de Raad van de Europese Unie bij de nationale regeringen die door de locale bevolkingen middels nationale verkiezingen worden gekozen. Misschien moet u bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen dit bij uw keuze meenemen…

In ieder geval zijn de Europese parlementsverkiezingen hét moment om de eigen (nationale) regering en de andere landen en de EU te laten weten wat u van dít Europa vindt.

Wat u ook doet, doe het bewust en met overtuiging.

Rob de Kruif
Redactie SP Eindhoven

Dit artikel maakt deel uit van een zevenluik rond de Europese parlementsverkiezingen. Morgen deel vier: "Telt uw stem?"

Bronnen: europa.eu, wikipedia.nl; kiesraad.nl