Eindhoven

Op vrijdag 27 november 2009 vond er in het nieuwe Eindhovense duurzaamheidcentrum ICSE (International Center for Sustainable Excellence) een drukbezochte bijeenkomst plaats ter gelegenheid van het 40 jarig bestaan van het Centrum van Ontwikkelingssamenwerking (COS) dat ook in het ICSE is gevestigd.

Het ICSE is gehuisvest op de eerste verdieping van het gebouw Philips Lichttoren, dat van oudsher symbool staat voor het industriële lichttijdperk. Dit gebouw zou vanaf nu symbool kunnen gaan staan voor duurzaamheid en economische mondiale ontwikkeling!

Het centrum is ingericht als museum en conferentieplaats waar allerlei duurzame, craddle-to-craddle en fairtrade producten zijn te bezichtigen variërend van een kartonnen bank en kapstok tot een elektrische auto, duurzaam kantoormeubilair, copier en vloerbedekking. Een ideale plek voor het bedrijfsleven, gemeenten en de onderwijssector om kennis te maken met de nieuwste duurzame producten en ontwikkelingen.

Het COS had voor haar jubileum ook twee gastsprekers uitgenodigd.

De eerste spreker was Paulus Jansen, SP – tweede kamerlid en woordvoerder voor energie- en klimaatzaken, waarvoor ook speciaal vele Eindhovense SP-leden waren gekomen. Ingenieur Jansen heeft zelf in Eindhoven bouwkunde gestudeerd en kent de stad goed. Hij had een gedegen presentatie over de SP visie op thema’s als globalisering, duurzaamheid en internationale solidariteit. De SP erkent de noodzaak van internationale samenwerking en ook het belang van internationale organisaties als de VN, het IMF en de Wereldbank. Verder benadrukte hij dat deze organisaties wel veel democratischer en rechtvaardiger moeten gaan functioneren. Dus bijvoorbeeld meer macht bij de Algemene Vergadering in plaats van nu de Veiligheidsraad, waar de (oude) grootmachten een vetostem hebben.

Hetzelfde geldt voor topontmoetingen van wereldleiders zoals de nieuwe G20 waar ook China, India en Brazilië bij aanwezig zijn. Het is de opvolger van de Grote 8 waar deze opkomende economieën niet bij aanwezig zijn. Jansen noemde ook de Europese Unie die meer moet doen aan eerlijke vrijhandel en het afbouwen van marktverstorende landbouwsubsidies en handelsbelemmeringen. Tegelijkertijd noemde hij ook het recht van ontwikkelingslanden om nationale belangen te laten prevaleren bij het ontwikkelen van een autonome landbouw, industrie en dienstverlening.

Kamerlid Jansen, met zijn brede en gedegen internationale kennis, wilde heel erg veel onderwerpen aansnijden in een veel te korte tijd die hem was toegewezen. Daardoor ging het volgens sommige toehoorders te snel en is de materie complex en moeilijk te behappen.

Na afloop ontstond er nog een levendige discussie met de aanwezigen.

De tweede spreker was de oud-hoogleraar economie Arnold Heertje. Een hele generatie schoolgaande jeugd heeft “zijn” economieboek als examenstof gehad. Ruim drie jaar geleden is Heertje tot het inzicht gekomen dat de gangbare economische vrije markttheorie, waar hij ook een pleitbezorger van was, grote schade toebrengt aan het milieu en de samenleving. Sinds die tijd heeft hij zich actief ingezet voor een duurzame economische theorie. Enige uitgangspunten daarvan zijn terug te vinden in het boekje “Echte economie” dat de bezoekers ook gratis werd aangeboden.

Hij is ook een van de initiatiefnemers geweest van een groep bezorgde economiehoogleraren, verenigd in het platvorm duurzame en solidaire economie, die in Tilburg in 2008 en in Antwerpen in 2009 een groots opgezet symposium hebben georganiseerd: “Op weg naar een duurzame en solidaire economie”. Zie ook een eerder bericht op deze website in de rubriek ingezonden "Duurzame Economie".

De slotverklaringen zijn aangeboden aan de politiek en dat heeft ertoe geleid, zo vertelde Heertje trots, dat de SER nu de opdracht van het kabinet heeft gekregen om een advies uit te brengen over een verruimd welvaartsbegrip en meetinstrumentarium (denk aan zoiets als de global footprint). Tot nu toe wordt vrijwel alles in de politiek/economie opgehangen aan de groei van het bruto nationaal product (BNP). Bij een overstroming of andere natuurramp stijgt het BNP geweldig omdat er veel economische activiteit nodig is om een gebied weer op te bouwen. De ontstane economische en maatschappelijke schade zien we echter nergens terug.

Een eerder SER rapport uit 2000 getiteld “De Winst van Waarden” heeft ertoe geleid dat het Ministerie van Economische Zaken een jaar later Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen als speerpunt heeft gemaakt van haar beleid. Hopelijk leiden ook de nieuwe SER adviezen tot concrete veranderingen.

Heertje weet zijn publiek altijd weer te amuseren met scherpe observaties en karikaturen van vrouwen (koopziek) en het slechte rekenonderwijs. Met grote ernst benadrukte hij daarna dat het uitgangspunt van de economie met haar schaarse middelen volledig gericht moet zijn op de échte behoeften van mensen nu, in de toekomst en wereldwijd!

Dat is de essentie van een solidaire economie en samenleving waar ook de SP zich sterk voor maakt.

Ruud Thelosen