Eindhoven

In de gemeenteraad van 19 mei 2009 leidde het “Raadsvoorstel tot het vaststellen van de Beleidsnota verkeerslichten” tot verhitte discussies. Dat is terecht, want (anders dan men zou denken) is het een hogelijk politiek onderwerp. In die zin is het dan ook eigenlijk vreemd dat er niet al zo’n beleid bestond. Nee dus.

Prioriteiten
Het is politiek vanwege de vraag welk vervoersmiddel voorrang krijgt, en daarmee vanwege de vraag welk maatschappelijk effect men voorop vindt staan. Wie de luchtvervuiling belangrijk vindt en de verkeersveiligheid, geeft voorrang aan de bus en het langzaam verkeer. Wie de vrije doorstroming van automobielen het hoogste goed op aarde vindt, geeft zoveel mogelijk groen aan de auto.

De SP vindt het raadsvoorstel heel goed, omdat het de goede keuzes maakt. Daarom heeft de SP zich ervoor ingezet dat het voorstel zo ongeschonden mogelijk de eindstreep haalde. Dat is grotendeels gelukt.

De politieke inhoud vertaalt zich in hele praktische bepalingen. De belangrijkste is de prioriteit in de regelstrategie; of tewel wie heeft het minste last van het stoplicht. Bovenaan staan de grote buslijnen. Daarna komen wegen als de Kennedylaan buiten de Ring, de Ring, de Helmondweg, de Karel de Grotelaan, de Noord-Brabantlaan en de Tilburgseweg. Derde zijn de grote voetgangerstromen, vierde de grote fietsroutes, vijfde de ontsluitende buslijnen, zesde het netwerk goederenvervoer en daarna komt pas de auto op wegen als de Boschdijk, Aalsterweg, en vergelijkbaar.

Die prioriteit wordt verder verfijnd in maximale wachttijden. Zo is de streefwaarde voor de gemiddelde wachttijd voor een fietser op een kruispunt van een grote fietsroute met bijvoornbeeld de Ring maximaal 20 seconden. Op die manier ontstaat een soort kwaliteitsmatrix bij kruispunten, waar de SP alleszins tevreden mee is. Voor het eerst wordt het systeem niet geheel rond de auto gebouwd. Het werkstuk van PvdA-wethouder Merrienboer is een goede uitwerking van het coalitieakkoord.

De discussie
De te verwachten discussie concentreerde zich op drie zaken:

1. het vervangen van stoplichten door rotondes of door niks als ze overbodig zijn;
2. het aanbodgericht laten werken van stoplichten;
3. de groene golf;

Over de eerste twee punten werd men het uiteindelijk wel eens. Zolang de raad zich niet al te gedetailleerd en dwingend opstelt, wil de wethouder wel kijken wat er mogelijk is. (Overigens hebben rotondes voor- en nadelen. Ze zijn niet de ultieme oplossing voor elk probleem).

De Groene Golf
De heftigste discussie ging over de Groene Golf. De SP is zeer terughoudend ten aan zien van een groene golf. Omdat dat een standpunt is, dat tegen dat van een meerderheid van de bevolking in gaat (dat is onderzocht), leggen we dat op deze plaats graag uit.

Op de eerste plaats is een groene golf op een wat langer traject, met zijstraten op onregelmatige afstanden, in beide richtingen, simpelweg technisch onmogelijk. Op gezette tijden proberen rechtse politici de blije rijder voor zich te winnen door zoiets te beloven, maar het is zoiets als een kind beloven dat je sterren gaat plukken. De groene golf in het raadsvoorstel beperkte zich dan ook terecht tot ene beginselverklaring en tot twee simpele stukjes Ring.

Als je het onmogelijke toch probeert, betaal je daar een prijs voor. Dat betekent meer groen op de Ring en meer rood op de zijstraten, ook voor de bus die bij voorkeur door die zijstraten rijdt. Fietsers hebben sowieso niets aan een groene golf voor auto’s. Wie zwaar inzet op een groene golf bouwt een systeem voor auto’s (en dan nog…). De gewenste trend is juist de andere kant op, richting meer langzaam verkeer en meer OV. Hiermee worden alle eerder gestelde prioriteiten overboord gezet.

Dat geldt ook voor de luchtverontreiniging. Slimme voorstanders van een groene golf beargumenteren dat rijdende auto’s minder herrie en uitlaatgassen produceren als stilstaande. Op zich is dat waar, maar het is een deel-waarheid. De grote waarheid is dat een systeem, dat optimaal gemaakt wordt voor de auto, in zijn totaliteit meer nadelen voor de luchtkwaliteit heeft als de stukjes groene golf erin voordelen. Dat is niet meteen helder en de aanval om de meer bescheiden rol voor de auto aan te vechten verloopt dan ook vaak via het groene golf-argument. Nu maakten zich daar CDA en VVD schuldig aan, maar in het verleden heeft ook de PvdA zich daar wel eens aan bezondigd.

Voor de helderheid dus: de SP is niet tegen een groene golf als sluitstuk van een verkeerskundig verhaal, maar wel als vertrekpunt van een dergelijk verhaal. Eerst komen de belangrijke dingen en pas daarna, voorzover dan nog mogelijk zonder de belangrijke dingen te verstoren, de groene golf. Dat is een verkeerstechnisch vertaald principe en wie dat het belangrijkste politieke probleem op aarde vindt, moet geen SP stemmen.

Wat klein grut
De SP bepleitte om de bestaande praktijk bij basisscholen ( waar oversteekhulpen een stoplicht bedienen om kinderen veilig naar de overkant te krijgen) formeel in de notitie zou worden opgenomen zodat er bij de prioriteitenstelling rekening mee kan worden gehouden. Niemand vocht deze praktijk aan, maar het kan geen kwaad het beginsel expliciet te vermelden. Het stond er namelijk niet in. Je weet maar nooit wie er in de toekomst nog eens wethouder van Verkeer wordt.

Verder pleitte de SP ervoor om meer systematisch dan tot nu toe gebeurt aandacht te geven aan ongelijkvloerse kruisingen op fietsroutes (dus tunneltjes of bruggen). In het verleden heeft de SP al eens een dergelijke oplossing voorgesteld voor de Tongelresestraat bij het Winkelcentrum Haagdijk, maar tot nu toe heeft het nog niet zo mogen zijn. Wij vinden ons eigen idee nog steeds goed. Van Merrienboer zei dat er standaard wel degelijk aandacht aan besteed wordt, maar had geen bezwaar tegen vermelding.

Verder heeft de SP nog een initiatief gesteund van GroenLinks en de PvdA om de wachttijd voor fietsers bij stoplichten nog 10 seconden verder in te korten. Merrienboer vond dat overvragen, vooral om technische redenen. Hij snapte de bedoeling, maar zo rigoureus als gesteld kon het niet. Dat vonden de initiatiefnemers best.

Bernard Gerard
SP raadslid