Eindhoven

In deze kolommen heeft al eerder een artikel gestaan over “verbonden partijen”. Dat lijkt een juridisch-technisch onderwerp en dat is het ook, maar daarnaast raakt het onderwerp het hart van het functioneren van de democratie. Soms wel heel pijnlijk, getuige de ervaringen met de NRE en het Parktheater. Zie voor dit een eerdere artikel over verbonden partijen.

Op 2 september kwam het onderwerp voor de tweede keer in de commissie en op 16 september 2008 in de Raad. Inmiddels waren de andere politieke partijen wakker geworden. Bij de eerste commissiebehandeling waren PvdA, Leefbaar Eindhoven, de Christen Unie en het Ouderen Appel niet aanwezig. SP-woordvoerder Gerard legde daar een zware principiële stellingname neer, waar de andere partijen nog niet eens aan gedacht hadden. Daar kwamen later de NRE en het Parktheater over heen, met als gevolg dat bij de tweede behandeling en in de Raad iedereen aanwezig was en de sfeer omsloeg naar het andere uiterste. Nu wilden de andere partijen ineens in noodsituaties allemaal kunnen ingrijpen, terwijl dat juridisch niet kan en/of buitengewoon link is. Er vlogen een stel losse pols – amendementen over de tafel, die allemaal kansloos waren.

Verbonden partijen zijn namelijk een tweesnijdend zwaard. Het kan voordelen hebben om de stroom- en gaslevering in een aparte NV onder te brengen, maar in een crisissituatie blijkt ineens dat je er als gemeente dan nog maar weinig over te vertellen hebt. Het onderbrengen van Citydynamiek in een Stichting kan leiden tot betrokkenheid van de horeca en de winkeliers en tot een grotere slagkracht, maar als vervolgens Citydynamiek de subsidie voor Kamermuziek in het Groen wil afschaffen is het huis te klein. Onmiddellijk draven de raadsleden richting wethouder, die toen zelfs nog van niks wist. Het onbegrip, zelfs bij gemeenteraadsleden, is soms monumentaal, laat staan bij de bevolking.

De kern van de zaak is dat de overheid zich verstopt in aparte rechtspersonen waar ze niet veel meer over te vertellen heeft (dat was nou net de bedoeling), maar dat ondertussen de overheid nog wel steeds op de bijbehorende taak aangesproken wordt.
Het raadsvoorstel bevatte een nette zoekboom die in elk geval voor nieuwe deelnemingen een georganiseerde afweging biedt. Daar waren weinig mensen tegen. De vraag van de SP leidde tot meer discussie, namelijk of er een soort flankerend beleid rond om heen moest.

De SP diende daartoe twee concrete voorstellen in.
In het eerste voorstel pleitte de SP voor een communicatietraject. Het moest toch mogelijk zijn, zei B.Gerard, dat een geïnteresseerde burger die wilde weten hoe het zat, daar op zijn minst achter moest kunnen komen. Nu is dat, bijvoorbeeld op de gemeentelijke site, volledig terra incognita. B.Gerard snapte ook wel dat wethouder Don, die welwillend stond tegenover deze suggestie, dat een taaie taak vond.
In het tweede voorstel pleitte de SP ervoor om in 2009 een concrete analyse van de bestuurlijke en juridische positie van Citydynamiek te maken. Die instelling staat als zelfstandige Stichting zo dicht bij de gemeente, dat velen het verschil met de gemeente niet zien en denken, dat besluiten van Citydynamiek uit de koker van het College komen. Vraag is of de afstand zo klein is, dat Citydynamiek juridisch als overheidsorgaan aangemerkt kan worden, met de bijbehorende mogelijkheden van beroep en bezwaar. Gerard noemde als voorbeeld de raceautochauffeur, die bij Pole Position zijn wagen in de prak gereden had en daar Citydynamiek voor wilde laten opdraaien. Als Citydynamiek dat na eventueel verlies van de procedure niet kon betalen, kon dat dan doorlopen naar de gemeente?

Ondanks alle mooie woorden en ondanks dat wethouder Don er geen problemen mee had kreeg de SP met zijn twee voorstellen geen poot aan de grond. Alleen Groen Links steunde beide. De SP beschouwt het als een zware strategische fout van de gemeenteraad dat men er al bij voorbaat van uitging dat de bevolking dit nog niet kon snappen en dat uitleg onbegonnen werk was. Ongeveer in die woorden zei PvdA-raadslid Jan van de Biggelaar het.

Het is overigens niet uitgesloten dat het College van een geschikt moment gebruik maakt om de SP-ideeën toch uit te voeren.