Eindhoven

Op 10 oktober werd het ontwikkelingsplan 'A2-zone/De geniale Brainportlocatie' besproken in de raadscommissie Wonen en Ruimte. De SP beoordeelden het toen als positief dat het geheel samenhangend behandeld is, maar plaatsten wel enkele serieuze kanttekeningen.

De A2-zone zijn de gebieden langs de A2 die de regio bij de ombouw van de snelweg wil aangrijpen om zichzelf te etaleren als innovatieve high tech regio. 'De gebieden langs de A2 moeten een hoogwaardige uitstraling krijgen, passend bij Brainport Eindhoven', is te lezen op de website van Samenwerkingsverband Regio Eindhoven, SRE. Het plan is door het Kabinet aangemerkt als een project van nationaal belang.

De SP heeft op zich geen probleem met de A2-zone. Wel worden er naar onze smaak erg veel nieuwe bedrijventerreinen gepland. Onze zorg is dan ook het spanningsveld tussen natuur en economisch gebruik. In het Regionaal Structuur Plan is namelijk afgesproken dat we gaan streven naar verdichting van bedrijventerreinen. Het lijkt erop dat in het A2-zoneplan precies het tegenovergestelde gebeurt. Men streeft daar juist naar ijl bebouwde locaties die worden 'gemengd' met de natuurbestemming. Die natuur is echter essentieel, want de stukjes land moeten ecologische verbindingsfuncties gaan krijgen. Het belang van die verbindingen wordt herhaaldelijk benadrukt, maar hoe die er in praktijk uit gaat zien blijft vaag. Wij vroegen in de commissievergadering dan ook of er voldoende onderzoek gedaan is naar de noodzaak van de geplande bedrijventerreinen, en of de mening van Milieudefensie gevraagd is.

Op 4 december kwam het plan in de raadsvergadering. De SP vond het jammer dat er onvoldoende ingegaan was op onze opmerkingen die we in de commissievergadering hadden gegeven.
Onze vraag naar de mening van Milieudefensie hadden we ondertussen zelf beantwoord: er is inderdaad onderzoek gedaan in opdracht van Milieudefensie, door onderzoeksbureau STOGO Onderzoek en Advies. Dit rapport met de titel 'Voor wie ontwikkelen we nog bedrijventerreinen?' werd op 27 november aangeboden aan minister Van de Hoeven.
Eén van de opvallendste conclusies uit dit rapport is wel dat wanneer de huidige plannen voor nieuwe bedrijventerreinen doorgaan, de structurele leegstand op de bestaande bedrijventerreinen snel zal groeien. De minister wordt dan ook opgeroepen om het tij te keren met een tijdelijke stop op de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen. Onderzoeksbureau STOGO stelt verder in haar rapport dat voor de van oudsher aan bedrijventerreinen gebonden sectoren zoals nijverheid en logistiek tot 2020 weinig extra ruimte nodig is omdat de werkgelegenheid in deze sectoren nauwelijks zal groeien.
Ook is verplaatsing van deze bedrijven uit de bebouwde kom naar bedrijventerreinen grotendeels afgerond. Nieuwe bedrijventerreinen zijn dus niet nodig. Dat overheden toch inzetten op veel nieuwe bedrijventerreinen – een groei van 25 procent tot 2020 - komt volgens STOGO voort uit de verkeerde veronderstellingen in de gehanteerde ramingen in de Bedrijfslocatie Monitor (BLM). Die gaan er van uit dat zich op nieuwe bedrijventerreinen steeds meer dienstverlenende bedrijven zullen vestigen. Volgens de onderzoekers is dat onwaarschijnlijk, omdat er veel kantoorpanden leegstaan en er op nieuwe bedrijventerreinen nauwelijks kantoren zijn gepland. De ruimte op nieuwe terreinen wordt vooral opgevuld door bedrijven van bestaande bedrijventerreinen die op zoek zijn naar een groter of moderner pand. Voor bedrijven is het voordeliger om een goedkoop kavel op een nieuw terrein te kopen, dan om bestaande panden op te kopen en te renoveren. Volgens STOGO is de forse groei van de leegstand op bedrijventerreinen alleen te voorkomen door 'een substantiële verlaging van de huidige planningsopgave of door het op grote schaal transformeren van oude bedrijventerreinen'.
De SP diende een motie in waarin we vroegen om het rapport te verstrekken aan de leden van de raadscommissie Wonen en Ruimte. Het college werd gevraagd om te onderzoeken of de kritische geluiden uit het rapport mogelijk opgaan voor de A2-zone en als de resultaten van het onderzoek daar aanleiding toe geven, ze te betrekken bij de ontwikkeling van de A2-zone.
In het voorstel lazen wij dat 'een belangrijk deel van de opgave wordt gevormd door het vervolmaken van de groene mal om Eindhoven en door het leggen van groene, recreatieve en ecologische verbindingen van en naar de stad'. In De Geniale Brainportlocatie herkenden wij deze opgave echter onvoldoende. Er is naar onze mening onvoldoende aandacht voor de verbindingen tussen de ecologisch waardevolle gebieden. Hoe verbind je bijvoorbeeld de Wielewaal en de Oirschotse Heide met elkaar? Bovendien lijkt het mengen van bouwlocaties met natuurbestemming ons niet per definitie de goede methode om die natuur optimaal te laten floreren. Parkachtige gebieden kunnen niet automatisch als natuur gezien worden.
Wij dienden een amendement in waarin wij vroegen naar een Milieu Effectrapportage van het plan, met daarin aandacht voor groene gebieden en de ecologische verbindingen daartussen, de verhouding bedrijfsterreinen en ecologisch waardevolle gebieden en de verdichtingsopgave zoals geformuleerd in het Regionaal Structuur Plan. Volgens de SP-fractie hoeft zo’n rapportage niet buitensporig veel tijd te kosten en is het gezien het belang van de zaak verstandig, mogelijk ook financieel gezien.

De steun voor onze motie en amendement was voorafgaand aan de bespreking in de gemeenteraad niet erg groot. Wethouder Mary Fiers ontried de motie zelfs. Volgens haar worden er in en rond Eindhoven al twee onderzoeken gedaan naar de noodzaak van bedrijventerreinen. Aangezien het verspreiden van het STOGO -rapport niet echt noodzakelijk is, het is te vinden op onderstaande site, hebben we de motie ingetrokken. Het amendement is omgezet in een motie om de wethouder meer mogelijkheden te geven om er binnen SRE-verband mee aan de slag te gaan.
Wij zijn niet ontevreden, wel houden we het verloop van het proces nauwlettend in de gaten.

Het STOGO-rapport staat hier.

Ans Heesterbeek