Eindhoven

We hebben in de afgelopen jaren in Eindhoven veel sores gehad met aanbestedingen. Velen herinneren zich nog hoe indertijd wethouder Pastoor zo ongeveer in één pennestreek de Ergonbedrijven in de vernieling hielp, doordat de Ergon het plantsoenonderhoud moest uitvoeren voor de laagste prijs die uit de aanbesteding kwam – die vervolgens door knoeiers en CAO-ontduikers bepaald werd.

De herinneringen aan de mislukte kringloopaanbesteding zijn nog vers. Ook de aanbesteding van de Thuiszorg en van de reïntegratietaken leidt niet altijd tot veel vreugde. We hebben “Waterrijk” gehad en niet voor niets is in de onderzoeken, die daarop volgden, steeds gezegd dat er een volledig nieuw beleid nodig was inzake aanbestedingen.

En dat ligt er nu, en meer dan dat. Er had een standaardbeleid in beperkte zin kunnen liggen, alleen maar gericht op de optimale prijs - kwaliteitsverhouding, puur gezien vanuit de gemeente als consument. En voor de duidelijkheid: die belangen zijn in het nieuwe beleid goed afgedekt. Het beleid is zakelijk en Europa-proof en bevat alles, wat men op dit gebied maar kan eisen. Als de situatie zich ervoor leent, kan dat uitmonden in de laagste prijs. Inmiddels behoort Eindhoven bij de voorhoedegemeentes op dit gebied.

Maar er is meer. SP-wethouder Don heeft, daarin actief gesteund door de SP-fractie, de grenzen van de wet opgezocht om bij inkoop aanbestedingen sociale doelen te kunnen formuleren. “Social return” heet dat ook wel in deftig Engels.

Zo wordt bij alle toekomstige aanbestedingen of de belangen van duurzaamheid en milieu behartigd, en ook van het gemeentelijk arbeidsmarktbeleid (reïntegratie, stageplaatsen, minderheden- en jongerenbeleid, Ergon). Waar het niet al te veel extra geld kost, worden opdrachten gesplitst in kleinere percelen die ook voor kleinere ondernemingen behapbaar zijn.

Bijna revolutionair zijn de bepalingen mbt de rechtspositie van het personeel. Eindhoven voorkomt waar mogelijk dat contracten worden gesloten met toeleveranciers die profiteren die profiteren van kinderarbeid en slechte arbeidsomstandigheden. Aangaande de Derde Wereld wordt dit vertaald in verplichte naleving van de ILO-norm.
In Nederland wordt dit vertaald tot “verplichte naleving van arbeidsvoorwaarden en arbeidsbescherming, inclusief de betreffende collectieve en individuele rechten, die voortvloeien uit de toepasselijke wetgeving op het gebied van arbeid, uit de jurisprudentie en/of uit de collectieve arbeidsovereenkomsten.” Bij Europese aanbestedingen moeten inschrijvers expliciet verklaren dat zij “rekening gehouden hebben met de verplichtingen uit hoofde van de bepalingen inzake de arbeidsbescherming en arbeidsvoorwaarden die gelden op de plaats waar de verrichting wordt uitgevoerd”.
Aan deze passage heeft de SP bij de raadsbehandeling twee moties gewijd die dit nog verder aanscherpen. Beide moties zijn met alleen de VVD tegen aangenomen. De eerste verlaagt de grens, waarboven bovenstaande passage geldt, ook tot aanbestedingen onder de Europese drempel, maar boven de 75000 € voor diensten en € 300.000 voor werken. Daardoor wordt de werking verruimd. De tweede motie vraagt het College “om actief te reageren op signalen dat een begunstigde zich niet houdt aan het toepasselijke arbeidsrecht. ….” Met een aantal juridische beperkingen “kan dat tot beëindiging van het contract leiden.”

“Men kan deze redenering starten vanuit een verschillend beginpunt” stelde woordvoerder B.Gerard “vakbondsgevoelens, mensenrechterstandpunten, religieuze gevoelens die iets zeggen over de fundamentele gelijkwaardigheid van mensen, of vanuit rentmeesterschap en duurzaamheid. Uiteindelijk convergeren deze vertrekpunten bij oprechte mensen vaak tot hetzelfde eindoordeel, namelijk dat de trappen van het Huis van God aan het Catharinaplein niet van hardsteen gemaakt moeten zijn als die voor een Euro per dag gewonnen wordt over de ruggetjes van Chinese kinderen. Wij zin verhuurder van dit pand.”

Tenslotte wordt de kwaliteit van aanbestede publieke dienstverlening bewaakt. Dit naar aanleiding van bijv. het leerlingenvervoer. Leefbaar kreeg er (met steun van de SP) een motie door dat elke aanbestede publieke dienstverlening elk half jaar gerapporteerd wordt.