Eindhoven

Ondanks het prachtige zomerweer waren op 14 april toch nog ruim 65 mensen aanwezig in café 't Mulderke om te discussiëren over de economische ontwikkeling in deze regio.

Gastsprekers:
Dhr. A. Sakkers, burgemeester van Eindhoven
Dhr. HM. Don, wethouder in Eindhoven voor de SP
Dhr. N. Schouten, lid Provinciale Staten voor de SP
Gespreksleider: Ans Heesterbeek, bestuurslid SP Eindhoven

Door de gastsprekers werd een bijdrage geleverd aan de discussie. Het eerste woord was aan dhr. Alexander Sakkers die stelde dat het van essentiële betekenis is voor deze regio om het ondernemerschap te ondersteunen. "Brainport" is daarbij een instrument. Niet alleen ondernemers, maar álle burgers moeten hierdoor perspectief krijgen op een betere toekomst. Hij ziet dit als een gezamenlijke maatschappelijke opdracht van overheid en ondernemers. Frits Philips noemt hij een voorbeeld van sociaal ondernemerschap. Hij pleit ervoor dat de politiek ruimte geeft aan het bedrijfsleven in het vertrouwen dat er goede dingen voor de samenleving bereikt worden. Voor de komende tijd wil hij graag het accent leggen op het uitdagen van mensen om hun talenten te ontwikkelen. Er is een zwaar tekort aan top-kenniswerkers, dus de interesse voor techniek onder jeugd moet gestimuleerd worden. De gemeenteraad heeft ook besloten om méér inzet te plegen op kansarme groepen.

Hans-Martin Don is van mening dat een combinatie van 'zacht' en 'hard' onmisbaar is om succes te boeken: economisch beleid en sociaal beleid moeten samengebracht worden. Als voorbeeld noemt hij het 'socialistisch netwerk' dat deze week op bedrijventerrein De Hurk van start is gegaan: de aanleg van een glasvezelnetwerk, waarbij de inzet van de gemeente is om breedband voor iedereen toegankelijk te maken. Hij is blij dat de economie in deze regio het goed doet. Tegelijkertijd liet vorig jaar de Armoedemonitor zien dat ruim 22.000 mensen moeite hebben het hoofd boven water te houden, waaronder 4000 kinderen, een grote groep chronisch zieken en gehandicapten en allochtonen. Er is sprake van een grote kloof tussen mensen die profiteren van de economische ontwikkeling en de mensen zónder werk, eigen huis, e.d. Voor hem is de uitdaging van de toekomst om vanuit de participatiegedachte wettelijke kaders aan elkaar te verbinden, bijvoorbeeld door een participatiebudget voor individuele burgers in te stellen. Hiervoor zullen nog wel bestaande schotten en wettelijke belemmeringen weggewerkt moeten worden. In ieder geval zal er wat hem betreft véél meer dan nu individueel maatwerk geleverd moeten worden, zodat het gat tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt gedicht kan worden. Als we dat niet goed doen gaat de bedrijvigheid zich verplaatsen of verdringen 'nieuwe Europeanen' onze arbeidskrachten. Kortom: investeren in mensen is nodig!

Nico Schouten vindt dat het Eindhovense economische beleid wel een beetje op een 'planeconomie' lijkt en vraagt zich af of het allemaal realiseerbaar is. Hij pleit ervoor dat de gemeenteraad door een onafhankelijke instantie laat kijken naar de consequenties voor natuur en milieu. Bovendien vindt hij het problematische van economische groei dat het moet voortduren, want anders wordt 'high-tech' binnen enkele jaren 'low-tech'. Er is een economisch belang om steeds nieuwe bedrijvigheid te organiseren. De vraag is wat dit betekent voor het leefklimaat (denk aan uitbreiding bedrijventerreinen en mobiliteit). Dat leefklimaat zou een belangrijke waarde moeten zijn in het sturen van de economische ontwikkeling. Ook vraagt hij zich af hoe het met de uitstraling van de plannen zit. Waarom moet alles geconcentreerd worden in Eindhoven? Waarom heeft hij niks gelezen over de rest van Brabant of Nederland? Er is best samenwerking mogelijk in een ruimer gebied, denk aan de universiteitssteden. Tot slot waarschuwt hij dat bedrijven failliet kunnen gaan of worden opgekocht. Wordt er ook nagedacht over de mogelijke maatschappelijke kosten hiervan?

Dhr. Sakkers voelt zich hierdoor aangesproken en merkt op dat de Provincie in het verleden twee gebieden heeft benoemd met een onderscheidend economisch karakter, te weten: Zuidoost-Brabant (rondom Eindhoven) en Zuidwest-Brabant (rondom Breda). De vertrekkende gedeputeerde heeft ook toegezegd fors te zullen investeren, hij hoopt dat de nieuwe Staten dit zullen bekrachtigen.
Hij is zéér teleurgesteld in de investeringen van dit Kabinet in de kennistechnologie. Die zijn noodzakelijk om Nederland op de internationale kaart te zetten. De regio biedt hiervoor goede kansen. Wat dat betreft heeft de regio niet alleen iets met Brabant, maar zelfs iets met de rest van de wereld! Op de Hightech-campus worden jaarlijks méér dan 3000 patenten gerealiseerd, méér dan in Sillicon Valley.

Hierop komt een vraag uit de zaal of we niet het risico lopen dat wat met overheidssubsidie ontwikkeld wordt, wegvloeit naar andere landen omdat bedrijven zich uiteindelijk verplaatsen. Dhr. Sakkers is van mening dat je moet investeren in een goed vestigingsklimaat om de bedrijven te behouden. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan kun je een goed klimaat scheppen. Vanuit de regio wordt heel veel samengewerkt ook met andere regio's, zoals de samenwerking met Universiteiten in Tilburg, Delft en Wageningen. En ook aan kleine ondernemers worden kansen geboden, zoals bijv. afstudeerders van de Design Academy.

Hans-Martin Don is van mening dat er ook grenzen aan de groei zitten, zeker als de groei gerealiseerd moet worden doordat werknemers moeten gaan inleveren (qua CAO, loon, e.d.) om flexibel te kunnen zijn voor het bedrijfsleven. Uiteindelijk gaat dit ook ten koste van de koopkracht en dus weer van de economie.

Na de pauze wordt vanuit de zaal gesteld dat collectiviteit en solidariteit hebben moeten inleveren op individualisering. Uit eigen ervaring stelt de spreekster dat er betere voorwaarden nodig zijn om mensen weer aan het werk te helpen, bijvoorbeeld continue scholing en meer flexibiliteit bij werkgevers.
Dhr. Sakkers merkt op dat de zekerheden van vroeger, zoals tot aan je pensioen bij dezelfde baas blijven, inmiddels voorbij zijn. Dat betekent flexibiliteit, maar wel van twee kanten. De overheid moet zorgen voor goede regelgeving en werkgevers moeten ook sociale verantwoordelijkheid nemen. Ook hij vindt het verschrikkelijk dat zoveel mensen van 55 jaar en ouder achter de geraniums zijn beland. Zelfs mensen van 70 jaar en ouder kunnen nog een betekenis hebben voor de samenleving met hun know-how en ervaring. Daar kan het bedrijfsleven aan bijdragen.

Hierbij worden verschillende kritische opmerkingen geplaatst. Ondernemers zijn helemaal niet maatschappelijk geïnteresseerd. Bovendien is het bedrijfsleven niet afgestemd op groepen werknemers met speciale behoeften, zoals ouderen, werkende moeders of gehandicapten. Een enkeling ziet het zelfs zó somber in dat hij wil weten of er ook een crisisplan klaarligt voor als het allemaal mis gaat met de economische ontwikkeling.
Een ander kritiekpunt van de aanwezigen betrof de (loonkosten-)subsidies die veel bedrijven krijgen om werklozen weer in dienst te nemen, maar als ze die mensen drie maanden later weer ontslaan hoeven ze het geld niet terug te betalen en hebben die mensen wel weer een enorme geestelijke knauw gekregen. Waarom worden de bedrijven niet afgeleverd op prestaties?
Hans-Martin Don bevestigt dat het huidige reïntegratiebeleid weinig succesvol is, dit blijkt ook uit recent onderzoek. Ongeveer 4% van de mensen stroomt door naar een reguliere baan, dit zet dus weinig zoden aan de dijk. Dhr. Sakkers ziet wel iets in een soort 'oproep-pool' zodat mensen flexibel kunnen worden ingezet op de vraag. Het is natuurlijk een idiote situatie dat mensen die ouder zijn dan 45 jaar al als problematisch te boek staan in hun kansen op de arbeidsmarkt.

Er wordt opgemerkt dat de economie weliswaar groeit, maar het aantal voedselbanken ook! Het verhaal is minder mooi dan het lijkt. Ook kúnnen sommige mensen om gezondheidsredenen helemaal niet flexibel zijn. Hoe kun je zorgen dat zij ook aan het werk komen? Dhr. Don denkt dat er ook een vangnet nodig is, zoals bijvoorbeeld de WSW. Voor ongeveer 2000 mensen in Eindhoven is de kloof naar (loonvormend) werk niet meer overbrugbaar, een soort 'arbeidspool' zou een oplossing kunnen zijn. Dan worden de uitkeringsgelden in een fonds gestort, en krijgen mensen een langjarige detacheringovereenkomst bij een arbeidspoolorganisatie die mensen detacheert bij bedrijven. Op dit moment staat de wet dit echter (nog) niet toe. Toch zal er ook aan dit soort oplossingen gedacht moeten worden, hij gaat hier binnenkort met minister Donner over praten.

Marijke Kamphorst, voorzitster, dankt de gastsprekers met een presentje en de aanwezigen voor hun komst en kondigt alvast het volgende Politiek Café aan op zaterdag 16 juni a.s. Daar zal Huub Oosterhuis spreken met als titel van zijn betoog: "Neo-liberalisme, een zwarte religie'. Iedereen is welkom!