Eindhoven

Geachte heer Van Os,

U heeft mij een uiterst enthousiast verhaal gestuurd over de verrichtingen van PSV, met daaraan gekoppeld het verzoek aan de gemeenteraad mee te werken aan een garantstelling. Helaas zal mijn antwoord niet even enthousiast zijn. Nog sterker, op basis van wat U schrijft en wat ik weet of vermoed uit andere bron, zal ik mijn partij voorlopig adviseren om niet aan een dergelijke garantstelling mee te werken. Het woord “voorlopig” staat erbij, omdat de onderbouwing van het verzoek zo schaars is dat zelfs geen definitief negatief oordeel mogelijk is. Waarschijnlijk zal het definitieve oordeel gelijk zijn aan het voorlopige

Voor dit advies aan mijn partij heb ik een aantal redenen.

Alvorens er toe over te gaan om die te geven, wil ik eerst een paar woorden wijden aan de verhouding tussen Raad en College. Tot nu toe is de gemeenteraad nog op geen enkele manier betrokken geweest bij de lopende discussie tussen PSV en de locale overheid. Die discussie, voorzover die überhaupt plaatsgevonden heeft, heeft dan plaatsgevonden tussen PSV en het College. Van de kant van het College heeft ons daarover nog geen enkele mededeling bereikt. Alles wat ik weet, weet ik uit de krant. U kunt moeilijk van ons verwachten dat wij, slechts op basis van een enthousiaste brief en van krantenberichten, instemmen met een financiële stap waarbij de gemeente met gemeenschapsgeld een verplichting aangaat ter waarde van misschien wel tientallen miljoenen. Toch heeft U in zoverre gelijk met uw brief, dat het College verplicht is in een dergelijk ingrijpende zaak de raad te raadplegen. Zoals gezegd is dat nog niet gebeurd. Het is uw goede recht te proberen de mening van de gemeenteraad te beïnvloeden – de nieuwe, wel te verstaan, want de oude gaat hierover niet meer besluiten. Ik heb begrip voor uw standpunt, maar dat wil nog niet zeggen dat ik het er mee eens ben.

Er zijn echter nogal wat wettelijke bepalingen verbonden aan wat U wilt. Die zijn o.a. opgesteld omdat lagere overheden in den lande zich op risicovolle beleggingen en leningen gestort hebben en daar voor vele miljoenen het schip mee zijn ingegaan. Met gemeenschapsgeld, wel te verstaan. Wij zijn als SP sterk geneigd om het betaald voetbal op één lijn te zetten met een risicovolle belegging.

De eerste bepaling is dat de activiteit, waarvoor de garantie afgegeven wordt, in het gemeentelijk beleid moet passen en, naar de mening van B&W, van voldoende openbaar belang is. Het is mij niet duidelijk welk gemeen-telijk beleid en welk openbaar belang dat zou moeten zijn. Er bestaat in elk geval geen beleid, dat zich er specifiek op richt dat PSV op het hoogste niveau moet voetballen. Men zou kunnen verdedigen dat het algemene topsportbeleid en het algemene sportstimuleringsbeleid voldoende basis bieden, maar dat wil ik dan toch wel eerst eens horen. In elk geval gaat het bij deze activiteiten om financiële verplichtingen, die ordes van grootte lager liggen. Men zou geld voor PSV ook kunnen promoten vanuit de achtergrond van de stadspromotie, maar ook dat vinden wij vooralsnog vergezocht. Bovendien wil de SP in de komende raadsperiode bezuinigen op de stadspromotie.

De tweede bepaling is dat het project zonder gemeentegarantie niet of niet exploitabel tot stand komt. Ook hier bestaan voor ons zeer veel zeer grote vraagtekens.
Het eerste vraagteken is dat wij niet weten wat precies de verhouding tussen de voetbalvereniging PSV en het stadion is. Uw brief suggereert dat kostenbesparing op het stadion ten goede komt aan het elftal, maar bewijst dit niet. Voor ons is dat niet een twee drie duidelijk. Wij constateren dat er in het Stadion ook commerciële activiteiten plaatsvinden. Op zijn minst zou ons duidelijk gemaakt moeten worden dat de bespaarde huisvestings-lasten inderdaad aan het elftal ten goede komen, en niet aan bijv. investeringen in een casino.
Het tweede vraagteken vloeit voort uit de constatering, dat de exploitatie van PSV van veel zaken afhangt, waarvan de huisvestingslasten er slechts één zijn. Die exploitatie hangt ook sterk af van de gelukkige hand die men heeft bij het aantrekken en verkopen van spelers, van het optreden van blessures, van sportieve successen waar hoe dan ook altijd een fors element van geluk of pech inzit, van de spelerssalarissen, etc. Vooralsnog schat ik in, dat een minder huisvestingslasten meteen omgezet worden in hogere spelerssalarissen, waarna de onzekerheid op een hoger sportief niveau even groot is als hij eerst was op een lager niveau. Kortom, het is mij niet duidelijk dat PSV met bespaarde huisvesting wel rendabel is en zonder bespaarde huisvesting niet.
Het derde vraagteken is of het kampioenschap de maat der dingen moet zijn. Nederland kent 18 eredivisieclubs, waarvan er elk jaar 17 geen kampioen worden. Elke sportclub is altijd rendabel te maken door de tering naar de nering te zetten. Allen word je dan meestal geen kampioen. Dat zij dan zo.
Het vierde vraagteken is om hoeveel geld het gaat. Als de in de krant genoemde biedingen van 115 of 150 miljoen Euro op het stadion reëel zijn (en andere informatie heb ik niet), en als de gemeente daarvan bijv. eenderde deel voor 100% zou garanderen, dan zou dat de som van alle andere gemeentelijke garanties (exclusief de woningbouw) samen in één klap verdrievoudigen. De gedachte is te absurd voor woorden. Om even de gedachten te bepalen: de uitstaande garanties voor alle sportinstellingen samen in Eindhoven bedragen eind 2006 354.000 Euro.

De derde bepaling is dat het risico voor de gemeente overzienbaar en aanvaardbaar dient te zijn, en zoveel mogelijk moet worden beperkt. Ook dat zie ik zo niet. Het is eenvoudig rampscenario’s te schetsen, die maken dat PSV niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. Per slot van rekening draait PSV al jaren in de rode cijfers. Het kan zijn dat er extra spelers geblesseerd raken of onverkoopbaar; het kan zijn dat er na rellen wedstrijden opgelegd worden zonder publiek; PSV kan vierde, twaalfde worden of zelfs degraderen; of een combinatie van deze ellende. Vooralsnog zie ik niet in, hoe de gemeente deze risico’s kan beperken.

De vierde bepaling zegt dat de gemeente, als zij zich garant zou stellen, zeggenschap moet krijgen over het stadion. Dat ligt wettelijk vast, en dat is maar goed ook, en wetten als de Gemeentewet en het besluit Finan-ciering Decentrale Overheden. Het stadion mag dan niet worden veranderd of afgebroken zonder toestemming van B&W. Evenmin mag het worden verkocht of mag PSV er een hypotheek op nemen (de gemeente mag wel een hypotheek vestigen). Bij grote risico’s (waarvan hier m.i. sprake is) kan deze zeggenschap zich zelfs uitbreiden tot andere bezittingen van PSV. Mij is niet duidelijk of hier ook het spelersarsenaal onder gerekend moet worden. Ook hier is de vraag interessant of de voetbalvereniging PSV en het Stadion gezien moeten worden als één rechtspersoon, of als twee gescheiden rechtspersonen. In het eerste geval kan het in theorie gebeuren dat de zeggenschap van de gemeente zich uit gaat strekken tot bijv. een hypotheekvestiging door de gemeente op het eerste elftal, in het tweede geval is het onduidelijk waarom een garantstelling voor vastgoed überhaupt zou resulteren in beter voetbal.
Ook niet onbelangrijk is de bepaling, dat door de gemeente in het kader van de garantstelling verstrekte bedragen als direct opeisbare schuld op PSV blijven rusten. M.a.w., de garantstelling leidt tot een oplossing op korte termijn, maar niet op lange termijn. Voor hetzelfde geld zakt PSV nog dieper weg.
Daarnaast zou PSV 0,15% van de restantschuld per jaar moeten betalen, bij 50 miljoen bijv. altijd nog 75.000 euro.
Als er zich meer instanties garant stellen (bijv. ook Philips), kan dat tot interessante competentieconflicten leiden die zich over het hoofd van de directeur heen afspelen.
Kortom, de bepalingen zijn van dien aard dat ik mij als trotse en zelfstandige clubdirecteur nog wel eens achter de oren zou krabben alvorens hiertoe over te gaan. Men is geen baas meer in eigen huis.

Kortom, het moet wel een heel erg goed verhaal zijn, wil de SP meewerken aan een garantstelling voor het PSV-stadion. Er is op dit moment zelfs überhaupt geen enkel officieel verhaal, dus nu is het in elk geval NEE. Waarschijnlijk is het straks ook NEE.

Wij willen U echter een andere gedachte meegeven, die naar ons idee maatschappelijk veel aanvaardbaarder is, en die financieel – technisch zeker veel eenvoudiger te realiseren is. Dat is dat de gemeente en PSV een subsidie-relatie opbouwen, waarin PSV-spelers structureel deelnemen in belangrijke maatschappelijke activiteiten, in ruil waarvoor de gemeente aan PSV aan vergoeding betaalt op basis van (bijv.) de CAO-Welzijn. Bij een klein, maar groeiend aantal clubs bijv. nemen spelers deel aan initiatieven om rascisme te bestrijden, om jongeren in achter-standswijken een toekomstperspectief te bieden, om sportstimuleringsprojecten bij verenigingen te begeleiden, etc. In Engeland bijv. staat Charlton Athletic erom bekend. In Nederland heeft bijv. de FC Twente een naburige achterstandswijk geadopteerd. Onlangs zag ik een Marokkaanse speler van VVV in een schoolklas bezig met een integratieproject – hij deed dat voortreffelijk. De impact van spelers als Cocu, Gomez of Vennegoor of Hesselink in dergelijke situaties zou enorm zijn. Vanuit PSV-optiek zou het om een “bijverdienste” gaan, maar dan wel een bijverdienste die onomstreden is en die jaarlijks terugkeert, die PSV’s aanzien verbetert, en die PSV baas laat in eigen huis. Een dergelijke passage staat in het gemeenteraadsprogramma van de SP. Er is of was een Eindhovense precedent voor een dergelijke subsidierelatie, namelijk met Oranje Zwart. Als U dat wilt kan ik dat nazoeken.
Als ik in uw schoenen stond, ging ik mijn licht eens opsteken over dergelijke initiatieven.

Ik hoop dat U iets aan mijn antwoord heeft. Ongetwijfeld is het niet waar U op hoopte, maar de grote belangen dwingen mij om in deze een impopulair, maar financieel degelijk verhaal neer te zetten. Ik wil hierover gaarne verder met U corresponderen.

Met vriendelijke groeten,

B.Gerard
Fractievoorzitter SP
b.gerard@gemeente.eindhoven.nl
tel. 040-2454879