Eindhoven

Want je woont ergens, omdat je daar voor gekozen hebt. Je koopt of huurt voor een bedrag waarvan je denkt dat je dat op langere termijn kunt opbrengen. Je keuze sluit aan op jouw gezinssituatie. Voor de ene is de woning een topprioriteit; voor de ander is voldoende goed genoeg.

Weer anderen kopen om later flink winst te maken, hetgeen meestal tegenvalt als je de werkelijke kosten en inflatie op een rij zet. Kortom, je maakt in een vrij land een afgewogen en volkomen legale keuze. Tenzij men op een berghelling woont of in een huis dat verzakt kun je dus niet scheef wonen.

Gezellige sfeer bij binnenkomst / Foto: Evelien Bijnen

De keuze wordt inderdaad beïnvloed door maatregelen van opeenvolgende regeringen. Zo wordt een klein deel van de huurders en van alle kopers gesubsidieerd. Aan de andere kant hebben diezelfde regeringen – vaak onder druk van de bouwwereld- er altijd voor gezorgd dat er sinds de oorlog een zekere woningnood bleef bestaan. Ook hebben overheden gigantische sommen verdient aan grondverkopen en de opgedreven prijzen vanwege de zogenaamde schaarste op de woningmarkt. Vandaar ook dat Nederland altijd tot de top heeft behoord voor wat betreft huizenprijzen en vooral ook de huren.

Het ging er soms heftig aan toe / Foto: Evelien Bijnen

De keuze van de burger wordt hierdoor wel beperkter, maar blijft nog steeds legaal; zowel juridisch als moreel.

En dan komt Rutte. Zonder visie of beleid, maar met een stoere drieprocentnorm, verklaart hij een groot deel van de Nederlandse huurders tot scheefwoners. Hij noemt ze nog net geen criminelen, maar toch zeker mensen die op een onoorbare manier hun zakken vullen ten koste van medeburgers. Dan heeft hij het niet over de vermogenden die met vele miljarden per jaar gesteund worden om hun privébezit middels de hypotheekrenteaftrek te financieren. Ook niet over gemeenten die voor woekerprijzen onze grond verkopen. Maar over gezinnen die, afhankelijk van hun persoonlijke omstandigheden, vanaf een inkomen 21.000,= bruto per jaar het gelag moeten gaan betalen. Van die huurverhogingen sluist hij 1,7 miljard per jaar naar de staatskas. Dat heet een bezuiniging, maar het is natuurlijk een lastenverzwaring.

De nodige informatie / Foto: Evelien Bijnen

Totaal onbegrijpelijk is het feit dat de belastingmaatregel juist wordt opgelegd aan huurders van een sociale woning ; ook van hen die niet “scheef wonen”. Tel daar bij op dat de huurtoeslag wordt verlaagd en dat de huurverhoging jaar op jaar wordt toegepast. Niet alleen dit jaar 4% voor de laagste inkomens, maar het jaar daarna weer, en weer en weer. Houd de huurtoeslag daarmee gelijke tred: Nee!

Wat zijn de gevolgen van die wederom veel te snel en ondoordacht genomen maatregel?

• De woningbouwcorporaties komen in de problemen. Ze worden gebombardeerd tot belastinginner, met de daarbij horende papieren rompslomp. Corporaties worden gedwongen minder geld te besteden aan onderhoud van hun panden en kunnen in de toekomst minder of helemaal niet meer bouwen. Om de 1,7 mld. euro verhuurdersbelasting te kunnen betalen zullen corporaties hun huizen in de verkoop moeten doen. Behalve dat huizen verkopen op dit moment niet zo’n goed idee is, zal daardoor ook het aantal sociale huurwoningen afnemen.
• De belastingdienst krijgt er een hele klus bij om de corporaties te voorzien van actuele inkomsten van de huurders. Bij wisselende inkomsten, zoals nu in een tijd van werkeloosheid, meer mensen in de bijstand en mensen met wisselende inkomsten (ZZP’ers), moeten de huren constant aangepast worden.
• De inkomstengegevens van de burgers moeten worden gedeeld met particuliere organisaties. Is de privacy dan nog gegarandeerd?
• Te verwachten valt dat er vele bezwaarschriften moeten worden behandeld, wat extra druk oplevert voor bijvoorbeeld de rechterlijke macht en de belastingdienst. Immers, om de huurbelasting te berekenen wordt het salaris van 2 jaar geleden als uitgangspunt genomen. Voor veel mensen zal dat op het moment van de heffing niet kloppen.
• Er blijft bij de corporaties minder geld over om te bouwen en onderhoud te plegen. Dat zal ongetwijfeld een negatief effect hebben op de bouwwereld. Ergo, nog meer werkelozen. Saillant detail: in 2013 is tot nu toe al voor 3 mld. euro aan bouwprojecten geschrapt. Dat scheelt de schatkist alleen aan BTW al 630 miljoen euro.
• Juist huurders geven hun inkomsten vaak in zijn geheel uit. Meer uitgeven aan huur betekent dat er minder kan worden uitgegeven bij de middenstand. Ook daar weer meer faillissementen en werkeloosheid. En minder inkomsten uit de BTW.
• De toch al uit de hand lopende onrust onder de consumenten zal nog verder verslechteren. Wie nog wat geld overhoudt stopt het in een oude sok tot Rutte zijn hielen licht.

De financiële gevolgen van bovengenoemde punten zijn zo een, twee, drie niet makkelijk uit te rekenen, maar dat er van die 1,7 miljard niets overblijft lijkt toch een reële aanname.

Gerichte vragen uit het publiek / Foto: Evelien Bijnen

De drogreden van Rutte dat het hier gaat om “moderniseringen” die de economie juist zouden aanjagen kloppen ook van geen kanten. Hij gaat ervan uit dat de Nederlanders nu zullen kiezen voor een koophuis. Alsof mensen met dit hapsnap-jojo-beleid, waar geen peil meer op te trekken valt, nu ineens de grootste aankoop van hun leven gaan doen. De huizenprijzen zakken, de banken verstrekken hun geld lang zo makkelijk niet meer, we zitten met meer dan 600.000 werkelozen, waarbij de werkeloosheid onder ZZP’ers en andere zelfstandigen nog niet eens is meegeteld, een vergrijzende bevolking die gewoonweg geen hypotheek meer krijgt, nieuwe huizenkopers die aan strengere regels zijn gebonden en een woningvoorraad van koophuizen waar bewoners niet meer uit kunnen, omdat hun hypotheek onder water staat.

Economen, IMF, banken en al wat verder verstand heeft van financiën en economie waarschuwt dat de aangekondigde maatregelen de economie zullen verslechteren. Nee! Rutte weet het beter! En met hem PvdA, D66, SGP en CU. Wat een arrogantie. Verstand komt met de jaren pleegt het spreekwoord te zeggen, maar politici die in dit sprookje geloven zullen 140 jaar of ouder moeten worden, voordat het kwartje valt.

Mick van Son