Eindhoven

Burgemeester en Wethouders van Eindhoven moeten het verdrag over de rechten van mensen met een handicap van de Verenigde Naties tekenen! Dit was de strekking van de actiebijeenkomst in de Raadszaal van Eindhoven. De bijeenkomst was bedoeld om de beslissers uit de gemeente te wijzen op het bestaan van het verdrag en de noodzaak ervan hiermee rekening te houden.

Eigenlijk werkt het verdrag door op ieder beleidsterrein van de gemeente. Dus waren de wethouders, raadsleden, beleids-ambtenaren en leden adviesorganen allemaal uitgenodigd.

Zonder wethouders toch nog druk

De actie in Eindhoven is een aanloop naar de landelijke manifestatie “VN-verdrag waarmaken” op 29 maart. De bijeenkomst was georganiseerd door MEE Zuidoost Brabant, Platform Gehandicaptenbeleid Eindhoven (PGE), KansPlus/PhiladelphiaSupport en Programma Versterking CliëntenPositie (VCP) in samenwerking met de Coalitie voor Inclusie.

Het was tekenend dat er geen enkele wethouder aanwezig was. Mevrouw Widdershoven, die de directieraad van de gemeente Eindhoven voorzit, verontschuldigde hen. Ook waren er slechts vier van de vijfenveertig Eindhovense raadsleden. Natuurlijk was de SP wel vertegenwoordigd en waren er een aantal ambtenaren. Ook waren er mensen van de VGN, de WMO-raad, de SW-cliëntenraad en diverse andere belangengroepen.

Mevrouw Van Leeuwen aan het woord

Mevrouw Widdershoven opende de bijeenkomst met een warm welkom. Zij vindt dat iedereen mee moet kunnen doen. De gemeente zal er alles aan doen om dat waar te maken. Eindhoven biedt zich bij de rijksoverheid aan als pilot gemeente om handen en voeten te geven aan het VN-verdrag over de rechten van mensen met een handicap.

De dagvoorzitter, Jan Troost, stelde daarop voor om het verdrag ter plekke te ratificeren. “Nu B&W er niet zijn, kan het even snel”, grapte hij.

Er zat ook heel wat kennis in de zaal

Tijdens de bijeenkomst werd uitgelegd waarom dit VN-verdrag zo belangrijk is voor de mensen met een handicap. In 2003, het Europees jaar voor mensen met een handicap, is geconcludeerd dat Nederland op dit gebied achterloopt. In plaats van gidsland waar anderen zich aan kunnen spiegelen, zijn we binnen Europa op dit gebied een ontwikkelingsland. Ook nu nog zijn Nederland, Polen en Noorwegen, de enige Europese landen die het VN-verdrag nog niet geratificeerd hebben. Vele landen buiten Europa hebben het al geratificeerd. De reden zou zijn dat er al veel geregeld is, onder andere via Agenda 22. Maar dit is veel te vrijblijvend.

Na ratificatie van het VN-verdrag kan het beleid in Nederland niet langer vrijblijvend zijn. Veranderingen worden onder andere verwacht voor de toegankelijkheid van informatie, de toegankelijkheid van de fysieke ruimte, onderwijs, gelijke behandeling en het zogenaamde inclusieve beleid. Gemeenten moeten hiermee actief aan de slag, zo ook de gemeente Eindhoven.

Dagvoorzitter Jan Troost en de ervaringsdeskundigen

Verschillende sprekers gaven op hun eigen wijze aan waarom het VN-verdrag over de rechten van mensen met een handicap zo belangrijk is.

Mevrouw Van Leeuwen, van de Taakgroep Handicap en Lokale Samenleving, vertelde over de achtergrond van dit VN-verdrag. Er is al een lange weg afgelegd. De Taakgroep is in het leven geroepen om bij te dragen aan zelfredzaamheid van verminderd zelfredzame mensen. Men richt zich op beleidsmakers, maar ook op "empowerment" van belangenorganisaties van mensen met een handicap. Er zijn veel lokale platforms en WMO-raden voortgekomen uit het werk van de taakgroep. Ze vindt dat de gemeente Eindhoven op de goede weg is en adviseert om het beleid nog eens nadrukkelijk vast te leggen.

Het vorige kabinet was van plan het verdrag te ratificeren, maar helaas, het viel voordat men hieraan toekwam. Hoewel ze niet op dit kabinet gestemd heeft, hoopt mevrouw Van Leeuwen toch dat ze nog even blijven zitten zodat ratificatie niet weer uitgesteld wordt. Ze vindt dat men evenwicht moet vinden tussen bezuinigen en het blijven steunen van de zwaksten.

Naar aanleiding van praktijkvoorbeelden over ontoegankelijkheid van zaken voor mensen met een handicap, vindt ze het niet naleven van het verdrag niet alleen maar gaat om onwil, maar ook om onkunde en slecht luisteren door ambtenaren en bouwers. Zij pleit voor meer inspraak vanaf de bouw. Of dit effect heeft, hangt volgens haar af van de kracht van de plaatselijke platforms.

De vier pijlers

Marieke van Noort, van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) vertelde dat het VN-verdrag gebaseerd is op vier pijlers, namelijk:

1. Gelijkheid; mensen zijn verschillend maar tevens gelijkwaardig. Betrek mensen met een handicap bij de ontwikkeling en implementatie van beleid. Zo wordt gelijkheid vanzelfsprekend;
2. Doeltreffend maar niet onevenredig belastend. Dus aanpassingen die nodig zijn om gelijkheid, toegankelijkheid en zelfstandigheid te bereiken moeten doeltreffend zijn, maar ze mogen anderen geen onevenredige of onnodige last bezorgen;
3. Toegankelijkheid: Toegang tot de omgeving, vervoer, informatie, werk en openbare faciliteiten;
4. Zelfstandigheid: regie over eigen leven.

Zij heeft gekeken hoever de gemeente Eindhoven dit al verwerkt heeft. In het coalitieakkoord van de gemeente Eindhoven staat een paragraaf over Meedoen. Deze paragraaf gaat vooraf aan de paragraaf over de WMO-voorzieningen, maar kan vertaald worden naar andere aspecten van overheidsbeleid.

Verder vertelde ze welke acties er nog op stapel staan, zoals lokale politieke bijeenkomsten, landelijke bijeenkomsten “Samen werken, samen leren, samen leven” en natuurlijk de landelijke manifestatie van 29 maart.

Maar hoe staat het nu echt in Eindhoven met de rechten van de mensen met een handicap? Vier ervaringsdeskundigen vertelden hun verhaal aan de hand van de vier pijlers. Voor mij, als niet gehandicapte luisteraar, ging een wereld open. Ik wist niet dat anno 2011, mensen met een handicap zo ontzettend veel moeite moeten doen om hun leven te kunnen leiden.

Marieke van Gastel aan het woord

Marieke van Gastel, directiesecretaresse met een handicap vanwege een voortschrijdende spierziekte vertelde hoe ze heeft moeten knokken om op een reguliere middelbare school mee te kunnen doen aan het onderwijs. Het ging over gelijkheid, maar ze heeft veel energie moeten steken in het regelen van randvoorwaarden dat het een wonder is dat ze aan lessen volgen toekwam. Ook het feit dat leraren minder hun best deden of betuttelden, het stage bureau niet met een stage kwam omdat men dacht dat het toch niet zou lukken en dat ook de jobcoaches werken afraadden terwijl ze zelf met heel wat inspanning toch een stageplek, diploma en baan wist te bemachtigen toont aan dat gelijkwaardigheid ver te zoeken is.

Christ Wesenbeek, van het cliëntenplatform GGZ gaf met een aantal voorbeelden aan hoe de zelfstandigheid van mensen met een handicap met een andere manier van denken heel erg vergroot kan worden. Hij legde met heldere voorbeelden uit waarom het niet goed is om alleen maar van professionals afhankelijk te zijn, maar ook om een "buddy" te hebben die emotioneel betrokken is bij je en die er echt voor gaat dat dingen goed geregeld worden.

Jeroen Kappert, werkzaam bij de Ergon en gedetacheerd bij het Centrum Autisme, had het over de pijler doeltreffendheid. Hij vertelde hoe belangrijk het is om mensen met een handicap in te zetten in de ondersteuning van mensen met een handicap, omdat zij vanuit ervaring doeltreffender oplossingen vinden dan mensen die het ondersteunen als vak hebben.

Gerard de Nooij was de jongste deelnemer aan het panel met ervaringsdeskundigen. Gerard is bezig om een website te bouwen met informatie over toegankelijkheid van horeca en openbare gelegenheden. Hij is door een auto-ongeluk in een rolstoel terecht gekomen. Hij vertelde over toegankelijkheid. “Ik dacht altijd dat het in Nederland allemaal zo goed geregeld was. Na revalidatie kwam ik er pas achter dat de toegankelijkheid van allerlei voorzieningen slecht was. Ook klopt de informatie niet. In een hotel dat zegt dat men aangepast is voor gehandicapten, bleek de enige voorziening een noodkoortje in de badkamer. Mensen die in een rolstoel zitten, kunnen van dit hotel geen gebruik maken. Hoewel er ook goede voorbeelden zijn. Zo kan ik werken omdat mijn baas een goede lift in het gebouw had, zonder dat hij daartoe verplicht was.” Ook vertelde hij dat iemand met een visuele handicap aan de gemeente moet vragen om te mogen wandelen. De rateltjes in de stoplichten staan namelijk standaard uit, omdat anders de omwonenden klagen over geluidsoverlast.

De voorzitter van de cliëntenraad van de Sociale Werkplaats merkte op dat het zou helpen om bij het maken van beleid attent te zijn om de rechten van mensen met een handicap, als de gemeente Eindhoven ook mensen met een SW indicatie (indicatie Wet Sociale Werkvoorziening) stage liet lopen en in dienst zou nemen. Bij zijn weten heeft de gemeente nu nog niemand met een SW-indicatie in dienst. Ook zou Eindhoven meer moeten doen om het lopen van een maatschappelijke stage door mensen uit het speciaal onderwijs mogelijk te maken. Nu worden voor deze jongeren zelden een plek gevonden.

De bijeenkomst werd afgesloten met een stevige discussie en natuurlijk de oproep om naar de manifestatie van 29 maart te gaan. Je kunt meer informatie hierover vinden op www.vnverdragwaarmaken.nl.

Aartje van Oostenbrugge
Redactie SP Eindhoven

www.vnverdragwaarmaken.nl